DE FAMILIE VADER VAN ONSCHATBARE
WAARDE VOOR ONDERDUIKERS
Op 5 mei 2020 zal het 75 jaar geleden zijn dat de Tweede
Wereld Oorlog voor Nederland beëindigd werd. Voor de gehe
le bevolking was dat een geweldige opluchting en zeker voor
onderduikers, maar ook voor degenen die de onderduikers
onderdak hadden verschaft. In dit verhaal wil ik de nadruk
leggen op de mensen die de onderduikers hebben gehuisvest.
Dit verhaal gaat over de familie Vader. De belangrijkste per
sonen zijn:
Jan Vader; hij woont op Boterweg A 15 (Westerweg 10). De
boerderij stond in Beveland en was te bereiken door vanaf de
Boterweg over de spoorlijn te gaan. Het lag ten zuiden van het
station. Jan (opa, 1868) is getrouwd met Aaltje Smit (opoe,
1870).
Zijn zoon Klaas (baas, pleegvader, 1895) woont aan de
Groenedijk 7 en is getrouwd met Bregje IJven (1895). Klaas en
Bregje hebben nog 2 kinderen thuis als de onderduiker komt.
Wijnie (23 jaar) en Piet (21 jaar). Alie is getrouwd met Dik de
Wit en woont in Dirkshorn.
De Groenedijk, toen nog een grasdijk, is alleen te berijden door
eerst een aantal hekken te openen en daarna weer te sluiten!
Zoon Piet (oom Piet, 1907) woont aan de Rustenburgerweg vlak
bij de Middenweg en is getrouwd met Maartje Kout (1913). Piet
is eierenhandelaar.
De onderduiker is Bob Trijbetz (1918). Zijn vader en moeder
zijn: Louis Trijbetz (1881) en Selma Jakob (1876). Zij woonden
in Alkmaar, maar moesten begin maart 1942 verplicht naar
Amsterdam verhuizen vanwege hun Joods zijn!
Begin juli 1942 doen in
Amsterdam geruchten
de ronde, dat alle Joden
vanaf 14 t/m 55 jaar
naar Polen getranspor
teerd zullen worden.
Bob Trijbetz besluit op
13 juli te gaan onderdui
ken en vertrekt op de
fiets naar Zaandam.
Daar brengt hij de nacht
door in een fabriek en
voordat de werklieden
de volgende ochtend ko
men, moet hij uit de fa
briek zijn. Hij wordt dan
gebracht bij de grootou
ders van zijn helper.
Op dinsdagmiddag 14 juli 1942 wordt op de markt van
Purmerend aan Klaas Vader gevraagd of hij plaats heeft voor een
onderduiker. Dit wordt door hem bevestigend beantwoord. De fa
milie Trijbetz is bij de familie Vader bekend. Als Bob 's middags
hoort dat er een onderduikadres is gevonden gaat hij met zijn hel
per op weg. Waar hij zich moet melden aan de Rustenburgerweg
bij Piet Vader, 's Avonds wordt Bob door oom Piet Vader aan de
Wat een belangrijke eigenschap van de familie Vader
is, dat ze niet bang zijn en hun woordje, als het
moet, klaar hebben. In het volgende stuk "De verha
len" worden daar een aantal gevallen van beschre
ven. Vooral aan het eind van 1944 en begin 1945 is
Groenedijk afgele
verd. Hij wordt daar
als hun zoon in huis
opgenomen. Bob heeft
wel een aantal proble-
ElSfPW men- Er moet worden
gezorgd voor eten en
daar heeft hij bonnen
M ",li™ voor nodig. Hij moet
kostgeld betalen, ter
wijl hij zelf niets ver
dient. Hij wil graag
geïnformeerd worden
en daarvoor wordt er een abonnement genomen op
de Alkmaarsche Courant en aanvankelijk hebben ze
een radio, die later wordt ingeleverd. Voor alle be
woners is het belangrijk dat de onderduiker niet ge
zien wordt, want wie is er te vertrouwen? Hiervoor
moeten zowel de onderduiker als de andere huisge
noten zorgen, dat er in de gaten gehouden wordt wie
er komt. Ook belangrijk is dat het karakter van de
onderduiker niet teveel afwijkt van zijn huisgenoten.
Dit gaat allemaal goed, maar als zijn ouders op 20
februari 1943 ook onderduiken bij de familie Vader,
blijkt de vader niet goed overweg te kunnen met het
beveiligen van iedereen. Hij ziet veel mensen niet
aankomen tot grote ergernis van zijn zoon, maar de
familie Vader is ook niet van hem gecharmeerd.
Toch weten ze de
onderlinge proble
men zodanig op te
lossen, dat het han
teerbaar blijft.
Groot probleem is
dat niet bekend is
wanneer de oorlog
voorbij zal zijn.
Steeds wordt er ge
hoopt dat dat heel
snel zal zijn, maar
het duurt zo lang.
Voor de onderdui
kers is het natuur
lijk ook belangrijk
dat ze niet ziek wor
den, want is de dok
ter wel te vertrou
wen?
Ab Klomp
