^■nrnrnm
oosten ervan werd ontgonnen. Dit verklaart waarom er
in de oude verkaveling van Veenhuizen geen veenont-
ginningsas is aan te wijzen en er geen lintbebouwing is
ontstaan, zoals we dat wel zien bij de omliggende dor
pen. Het is niet uitgesloten dat er een kerk heeft ge
staan als voorganger van die van Veenhuizen. Bij het
teloorgaan van de Werflanden in de golven van de
Waard rond 1400 konden de bewoners zich nergens an
ders vestigen dan op hun eigen weilanden in
Veenhuizen. Op de kaart van Veenhuizen uit 1627 en
1631 zien we dan ook verspreide bebouwing van boer
derijen over het gehele gebied. Er is rond de kerk geen
bewoningskern ontstaan.
Oude wegen en dijken
Vanaf het ontstaan van Veenhuizen zal het vervoer in
dit gebied over het water zijn gegaan. De enige weg
die er aanvankelijk lag was de oude Maydijk, een land
verbinding over Veenhuizen tussen de kerk van Oude
Niedorp en de Lage Hoek naar Opmeer. Ten oosten er
van werd een kerkje gebouwd dat uit 1300 dateert. Een
voorganger daarvan is bij archeologisch onderzoek niet
gevonden. Pas in 1539 werd Veenhuizen voorzien van
een omloopdijk (Groenedijk-
Veenhuizerkade-Dijkweg-A.C. de
Graafweg). Dit wijst erop dat het centrum
van het gebied lang geen wateroverlast
heeft gekend. Langs de noord-zuid lopende
Vijver-tochtsloot en in het verlengde ervan
de sloot Tweede-Perk, heeft mogelijk een
dijk gelegen als bescherming van
Veenhuizen aan de westzijde tegen het wa
ter van de Veenhuizerwaard. De vele meer
tjes die langs deze sloot lagen werden
Braeckjes genoemd. Op de oude topografi
sche kaart van Veenhuizen zien we dat het
oorspronkelijke kavelpatroon ten westen
van de hier genoemde sloten sterk is ver
stoord, terwijl het kavelpatroon oostelijk
daarvan nog herkenbaar is. Dit wijst op
veelvuldige overstromingen van het weste
lijk deel van Veenhuizen.
Stormen zullen hiervan de oorzaak zijn,
maar ook doordat de sluizen in de
Huigendijk op bevel van de graaf gedicht
moesten worden om een doorbreken van
deze dijk te voorkomen. Het gevolg hier-
La neer eis.
Maydijk
Grucnedijk
Het donkergekleurde vlak vormt de hoge zandrug (of kreek
rug) in West-Friesland. Daarop liggen veel middeleeuwse
dorpen otndat deze hoge gronden uitstekend geschikt waren
voor bewoning. Een uitloper daarvan liep vanaf Oude
Niedorp in westelijke en zuidelijke richting door
Heerhugowaard (de werflanden).
Veenhuizen vóór de inpoldering van de Waard in 1631.
De Oude Wetering loopt vanaf de Langereis naar een
punt ten zuiden van het Kerk Bos dat vee! hoger lag.
Deze sloot stond in open verbinding met het water van
de Waard voordat in 1539 de Groenedijk werd aange
legd.
larsingerhorn
|Micum- Niedor
'ude Nit*<lo
Oud karspel
Noord-Scttórwóude
li Zuid-Scharwöudc
Heer Hugo
jWuurd
Broek
.Oude Weterin:
Vijver tochtsloot Korte U
De Waard
Berkmeer
