40 JAAR DORPSHUIS ?T ZWAANTJE
Van café tot dorpshuis
Wanneer er een café in Veenhuizen is gekomen is niet be
kend. Boomkamp in 1740 en Tirion in 1750 schrijven
niets over een café. Toch zal er in de buurt van de kerk
wel een café geweest zijn. Uit 1811 is een overgeleverd
verhaal over de ontvangst van Napoleon in Veenhuizen.
Napoleon heeft in 1811 een inspectiereis gemaakt en
kwam op doorreis naar Den Helder langs Veenhuizen (15
oktober). De bevolking werd opgeroepen hem vriendelijk
te begroeten. In Veenhuizen zou hij enige tijd verpozen.
Het muziekkorps was present en de eigenaar van het
café deed goede zaken. De aankomst van de keizer was
iets later dan verwacht en het alcoholverbruik iets groter
dan gewenst. De komst van de Keizer zorgde wel voor
gezang, maar niet het Franse volkslied werd ten gehore
gebracht, maar een dranklied. De Keizer was hoogst ver
ontwaardigd en is, zonder uit zijn koets te stappen, door
gereisd. Hoewel zulke roemruchte daden naderhand niet
meer zijn opgetekend, was het café belangrijk voor het
plaatselijk culturele leven.
Kerkweg 30 was ten tijde dat het kadaster van Veenhuizen
werd gemaakt in 1817 een langgerekt woonhuis en was ei
gendom van de erven Jan Cornelis Groot. Zijn zoon
Cornelis, de latere burgemeester van Veenhuizen en
Heerhugowaard, kreeg de boerderij Dijkweg 5 en zijn doch
ter Trijntje werd eigenaar van de boerderij Kerkweg 17 en
van Kerkweg 30. In Kerkweg 30 woonde toen een neef Jan
Sijmonsz. Groot. Deze geeft op dat hij inlandse kramer is,
maar ook landman en venter in koffie en thee. Nergens zegt
hij dat hij kastelein is. Vermoedelijk was het kastelein zijn
maar een heel klein onderdeel van zijn werkzaamheden. Als
zijn zoon in 1859 de zaak overneemt dan noemt hij zich wel
kastelein, maar houdt ook vee en heeft een kruidenierswin
kel. In 1876 sloopt hij de woning en bouwt er een stolp
boerderij met daarin een café en een kruidenierswinkel. In
1881 bouwt hij een kolfbaan. De herberg kreeg de naam
"De Zwaan". In de loop der tijd zijn er verschillende eige
naren geweest.
Vanaf 1820 tot 1978 zijn dat:
Jan Sijmonsz. Groot
1820 - 1859
Nanne Jansz.Groot
1859 - 1905
Pieter Maartensz. Groot
1905 - 1922
Jan de Beurs
1922 - 1924
Abraham Mes
1924 - 1926
Hendrik de Wit
1926 - 1946
Hendrik Bierman
1946 - 1972
Joop Olij
1972 - 1978
Maar niet alleen op de Kerkweg was een
café/herberg. In 1852 wordt er een herberg
gevestigd in Dijkweg 9, herberg "Het
Fortuin". Vanaf 1833 was daar een bakke
rij gevestigd. De nieuwe eigenaar maakte
er een herberg van. Maar toen hij in 1868
naar Alkmaar was vertrokken, werd de
herberg al weer opgeheven.
De boerderij op de hoek van de Dijkweg
en Kerkweg was aanvankelijk een bakke
rij, maar toen in 1833 op Dijkweg 9 een
bakkerij werd begonnen, werd de eigenaar
landman.
In 1871 wordt in de transportacte van de
boerderij op de hoek van de Kerkweg en
de Dijkweg genoemd dat het een bakkerij
en een herberg is. Na het sluiten van de
herberg op Dijkweg 9 heeft de eigenaar de
herbergfunctie overgenomen. In de
Schager Courant van 23 januari 1912 staat
dat de heer D. de Jong voortaan op de
hoek Dijkweg/Kerkweg alleen nog het
bakkersbedrijf gaat uitoefenen. De horeca-
vergunning zal verkocht worden aan de
heer P. Groot van Kerkweg 30.
Veenhuizen zal dan slechts één café bezit
ten en de vergaderingen van het Nuts-
departement zullen ook bij de heer Groot
plaatsvinden.
Om het hoofd boven water te houden had
den de kasteleins vaak nog andere activi
teiten. De kruidenierswinkel zat in de
boerderij, maar daarnaast waren ze foura-
gehandelaar, bouwer of veehouder. De ho
reca was dus geen vetpot. De combinatie
van werkzaamheden is gebleven tot en
met Hendrik Bierman. Joop Olij heeft in
1972 de kruidenierswinkel niet voortgezet.
Het café bleef open en hij verdiende zijn
geld bij de PEN (later opgegaan in de
NUON).
In de Dorpsraadvergadering van maart
1978 vertelde Joop Olij dat hij en zijn ge
zin naar Ierland zouden verhuizen. De
boerderij was te koop. Door de vergade
ring werd aan het bestuur van de
Dorpsraad opgedragen met de gemeente te
gaan praten om het café voor de
Ab Klomp
