DE TREINVERBINDINGEN
VAN NOORD-SCHARWOUDE
Wanneer je langs de Laanderweg in Heerhugowaard
bij de Smuigel onder het spoorwegviaduct doorgaat,
dan zie je rechts een doorlopende weg met de naam:
Stationslaan. Er is nu niets meer te zien maar ooit
stond hier het station Noord-Scharwoude. Op het
Veilingterrein in Noord-Scharwoude kon je niet echt
spreken van een station maar er bestond wel degelijk
een NS aanduiding Nsw-D, de aanduiding voor
'Dorp'. Alles is nu verdwenen maar aan de hand van
oude foto's laten we de al jaren verdwenen spoorver
binding weer een beetje herleven. Grote hulp hierbij
waren de foto's die Karl Möller uit Castricum be
schikbaar stelde.
De eerste spoorlijnen
In december 1824 werd het Noordhol-
landsch Kanaal tussen Amsterdam en Den
Helder in gebruik genomen. Op dat mo
ment werd dat de belangrijkste verbinding
van de hoofdstad met de noordelijkste
punt van Noord-Holland. De spoorlijn
Amsterdam - Haarlem werd geopend op
20 september 1839 en was daarmee de
eerste Nederlandse spoorlijn. De trein
dienst vormde dan ook een directe con
current voor de bestaande trekschuit. In
de jaren 1842-1847 werd de spoorlijn ver
lengd naar Leiden - Den Haag - Rotter
dam. In de jaren daarna zouden nog vele
trajecten volgen.
Al in 1860 werd in een Koninklijk Besluit
bekendgemaakt dat aan ene G. Morel uit
Parijs een concessie was verleend voor de
aanleg en exploitatie van een spoorlijn
van Nieuwediep (Den Helder) via
Alkmaar en de Zaanstreek naar Amster
dam. Van verdere uitwerking van het plan
kwam niets terecht. Minister Van Hall, die
de spoorwegen in zijn ministerie had, be
sloot dat de lijn echt noodzakelijk was.
De belangrijkste reden voor de aanleg van
de lijn was eigenlijk de bevoorrading van
de marinehaven in Den Helder en het ver
voer van goederen zodra het Noordhol-
landsch Kanaal in de wintermaanden
dichtgevroren was. Plannen voor een
spoorlijn naar Den Helder waren er al lan
ger, maar werden niet uitgevoerd omdat
de overbrugging van het IJ bij Amsterdam
te duur geacht werd. De spoorlijn werd
uiteindelijk als onderdeel van de eerste
staatsaanleg door de Staat aangelegd. De
verbinding werd echter, in tegenstelling
tot de andere staatslijnen, niet geëxploi
teerd door Staatsspoorwegen, maar dooi
de HSM. Zo kwam de concessie op 11
augustus 1863 in handen van de Holland-
sche IJzeren Spoorweg Maatschappij.
De spoorlijn werd in fasen geopend.
Allereerst kwam het baanvak Den Helder-
Alkmaar tot stand. Door aansluiting op de
Alkmaar Packet, de bootverbinding via
het Noordhollandsch kanaal, ontstond al
een redelijk gestroomlijnde reismogelijk
heid naar Amsterdam. In de buurt van
Amsterdam kon niet snel genoeg worden
begonnen met de aanleg, vandaar dat de
'makkelijke stukken' eerst werden ge
daan. Op 18 december 1865 werden
Alkmaar en Den Helder met elkaar ver
bonden. Op 1 mei 1867 kwam het traject
Alkmaar-Uitgeest tot stand, op 1 novem
ber 1869 uitgebreid naar Zaandam. Pas in
mei en oktober 1878 konden de treinen
doorrijden tot respectievelijk Willems
poort en Oosterdok in Amsterdam.
Helemaal onbereikbaar was de hoofdstad
niet omdat er al een lijn was aangelegd
van Uitgeest naar Haarlem. Zo kon
Amsterdam via die omweg toch per spoor
worden bereikt.
Cor Oudendijk
De Stationslaan in
vroeger dagen, om pre
cies te zijn in 1943. Het
spoorhuisje. met het
nummer 29a, staat er
nog steeds. Elk spoor-
huis of wachthuis had
een eigen nummer, be
ginnend in Den Helder.
Zo had het huis bij de
overgang in Zijdewind
destijds nummer 25 en
bij de Oostkade in '1
Waarland 26. Het sta
tion leek als twee drup
pels water op dat van
Heerhugowaard.
