Toch stond niet iedereen hier enthousiast
tegenover. De werving van nieuwe deel
nemers verliep uiterst moeizaam. Er
meldden zich nauwelijks gegadigden. Alle
Nederlandse vestigingen overzee hadden
in de zeventiende eeuw met dit probleem
te kampen. Vanwege de relatief grote wel
vaart was er voor gezinnen weinig reden
om weg te trekken. In tegenstelling tot
Frankrijk en Engeland, waar bijvoorbeeld
veel vervolgde Hugenoten, joden, katho
lieken, Schotten en Ieren de overtocht
waagden, in de hoop op een betere toe
komst. Daarnaast had Nederland een ge
ringer aantal inwoners in vergelijking met
de ons omringende landen. Er was ook
een stagnatie van de bevolkingsgroei.
Tussen 1650 en 1800 groeide het aantal
inwoners in Nederland nauwelijks.
In 1676 besloot Hartman van der Woude
toe te treden tot het selecte groepje kapi
taalkrachtigen dat bereid was fors te in
vesteren in het plan om een nieuwe kolo
nie te stichten in Guyana. De bijnaam De
Wilde Kust schrok hem blijkbaar niet af,
maar hij had beter moeten weten. Goed
voorbereid op wat de kolonisten te wach
ten stond, was in die tijd niemand.
Hartman was bereid te emigreren en één
van de bestuurders te worden van de nieu
we kolonie Orange. Wat hem bezield
heeft om op zijn leeftijd als weduwnaar
met drie jonge kinderen dit avontuur aan
te gaan, weten we niet. Hij gaf alles op,
zijn positie als dijkgraaf, zijn hofstede in
Heerhugowaard, al zijn bezittingen en zijn
geld en sleurde ook nog eens vijftig
knechten en meiden mee uit
Heerhugowaard en Niedorp in een uiterst
onzekere toekomst. Hij stak zich diep in
de schulden om deze onderneming te fi
nancieren. De beoogde duizend nieuwe
kolonisten werd niet gehaald. Uiteindelijk
gingen er slechts een kleine 500 emigran
ten scheep naar de nieuwe wereld.
Op reis met knechten en vee
Het tijdstip van emigratie was zeer slecht
gekozen. Kort ervoor, in 1672, was aan
Nederland de oorlog verklaard door
Engeland, Frankrijk, Münster en Keulen.
Die aanval, waarbij tweederde van ons
land werd bezet, staat bekend in onze ge
schiedenis als het rampjaar. Engeland,
Münster en Keulen sloten kort erop vrede.
'OkitoiTKii'UftiilUJlilHj
Prent van een vracht
vaarder uil de 17e eeuw
voor Medemhlik. Met
een tiental van deze
scheiten vertrokken de
Waardse emigranten
naar de nieuwe kolonie
Orange. Vijfhonderd ko
lonisten tezamen met
honderd paarden, vier
honderd koeien en nog
eens drie duizend scha
pen en geiten gingen
aan boord. Voor die tijd
een reusachtige onder
neming.
