R
24.
Hoorn een landgoed in de nieuwe polder
Heerhugowaard hadden. En dat waren niet
de minste. De rijkste families uit de
Hollandse regentenklasse waren er verte
genwoordigd. Hartman van der Woude
begaf zich met zijn verhuizing naar
Heerhugowaard onder goed gezelschap.
Hij behoorde immers ook tot de Hollandse
regentenklasse. Hij ging dus voor die tijd
in de Waard op stand wonen. Maar niet
voor lang. De Staten van Holland vroegen
Hartman van der Woude toe te treden tot
een groep initiatiefnemers om een nieuwe
kolonie te stichten in Guyana aan de
noordkust van Brazilië. Dat gebied leek
geschikt voor de tabaks- en suikerrietteelt,
waarmee veel geld verdiend kon worden.
De nieuw te stichten kolonie kreeg de
naam Orange en zou gevestigd worden
aan de rivier de Wiapoco (nu Frans
Guyana gelegen in Zuid-Amerika, ten
oosten van Suriname). Guyana was de
naam van de noordkust van Brazilië. Rond
1500 werd deze door de Spanjaarden ont
dekt. Zij vonden het land echter te onbe
woonbaar om zich er te vestigen. Ze
noemden het de Wilde Kust. De Fransen
waren rond 1604 de eersten die er zich
vestigden. Zij stichtten in 1637 de plaats
Cayenne (nu hoofdstad van Frans
Guyana). De Nederlanders kregen rond
1625 interesse in dit gebied en vestigden
er de kolonies Essequibo, Demerary en
Berbice. Namen als Fort Zeelandia, Fort
esse00®0
Kijkoveral en plaatsen als Stabroek (nu
Georgetown), Nieuw Amsterdam (nu New
Amsterdam) en Nieuw Middelburg (nu
Paramaribo) wijzen op Nederlandse vesti
gingen. In 1667 werd de kolonie
Suriname door de Nederlanders gesticht.
In 1660 veroverden zij de Franse kolonie
Cayenne. Daarna ging het bergafwaarts.
De Engelsen en Fransen hebben de
Nederlanders aan de Wilde Kust groten
deels verdreven. Alleen Suriname is tot de
vorige eeuw in Nederlandse handen ge
bleven. De Nederlanders in de koloniën
vormden geen eenheid. Nederland was
geen eenheidsstaat, maar een republiek
met zelfstandige provincies. Elke provin
cie streefde zijn eigen belang na. Soms
werkten ze samen, maar meestal becon
curreerden ze elkaar, terwijl de Engelsen
en Fransen als land een eenheid vormden.
Een nieuwe kolonie
Het plan voor een kolonie in Guyana
kwam niet uit de lucht vallen. Het gewest
Zeeland had in Guyana in 1667 al met
succes een grote kolonie gesticht met als
hoofdstad Nieuw Middelburg en het ja
loerse Holland wilde niet achterblijven.
Amsterdam trok de uitvoering van een
nieuwe kolonie tot zich en ging op zoek
naar geïnteresseerden die voldoende geld
hadden om deze nieuwe kolonie te finan
cieren. De bedoeling was zo'n honderd
hoofd-geïnteresseerden over te halen mee
te doen. Ieder was dan verplicht naar de
nieuwe kolonie te emigreren en met zich
mee te nemen: 'tien kloecke weerbare
mannen, twee dienstmaagden, genoeg le
vensmiddelen voor twaalf maanden, twee
paarden, acht koe-beesten, zestig schapen
en geiten en genoeg bewapening voor de
dienstknechten'. Wilde een nieuwe kolo
nie in die tijd voldoende levensvatbaar
zijn dan was minimaal toch zo'n duizend
personen een vereiste, liefst tweeduizend.
Wervende folders, waarin over Guyana
werd gesproken als een paradijs, moesten
kapitaalkrachtigen overhalen, want de
staat betaalde niets. Vrijwel elke activiteit
werd in die tijd overgelaten aan het parti
culier initiatief.
SURINAME
De Wilde Kust
(Guyana) waar nu het
huidige Suriname ligt.
Alle grijs gekleurde ge
bieden zijn
Nederlandse koloniën
geweest. Van links naar
rechts: Essequibo,
Demeraty, Berbice,
Suriname en geheel
rechts Orange. De
Engelsen verdreven de
Hollanders uit de eer
ste drie kolonies links,
tot de rivier de
Corantijn en de
Fransen verdreven de
Hollanders uit het
rechter gebied tot de ri
vier de Marowijne.
