lJ
GROOT EN KLEIN BETHLEHEM
AAN DE GROENEDIJK
Wie was Jacob Zuurbier (1797-1857) en
waar stond zijn boerderij met de naam
Groot en Klein BethlehemWe komen
Jacob tegen als kiesgerechtigde in 1850 in
de toenmalige nog zelfstandige gemeente
Veenhuizen (nu onderdeel van
Heerhugowaard). Alleen lieden die een bo
vengemiddeld bedrag aan belasting betaal
den, mochten in die tijd bij verkiezingen
hun stem uitbrengen. Daartoe behoorde
Jacob Zuurbier. Hij was met 126 zelfs de
hoogste betaler in Veenhuizen. Tot 1854,
toen Veenhuizen samengevoegd werd met
Heerhugowaard, was hij wethouder van
Veenhuizen. Verder wordt hij genoemd als
'veehouder en eigenaar van de boerderij en
woonhuis Groot en Klein Bethlehem, ten
westen van de Waarddijk te Veenhuizen'.
Maar waar lag Groot en Klein Bethlehem?
Uit kadastraal onderzoek blijkt dat hij zo
wel de boerderij Groenedijk 3 als
Groenedijk 9 bezat. Er heeft een huisje bij
de boerderij Groenedijk 9 gestaan. Dit huis
je is gesloopt in 1934. Zou dat het woon
huis zijn bij de boerderij die Jacob Zuurbier
volgens de archiefgegevens in bezit had? In
het derde deel van de serie
'Stolpboerderijen in Heerhugowaard', welke
vorig jaar verscheen, concludeer ik op
grond van deze gegevens dat de boerderij
Groenedijk 9 de naam droeg van Groot en
Klein Bethlehem. Simon P.A. Zuurbier uit
Castricum maakte mij, na het verschijnen
van deel III, attent op nieuwe historische
gegevens die hij betreffende zijn familie
had achterhaald. De geschiedenis van de
beide boerderijen Groenedijk 3 en 9, voor
de periode dat die in het bezit waren van
Jacob Zuurbier, dient naar aanleiding van
deze nieuwe gegevens te worden herschre
ven. Ik ben Simon dan ook zeer dankbaar
dat hij met zijn gegevens mij instaat heeft
gesteld een nieuw licht op Groot en Klein
Bethlehem te laten schijnen.
Lange tijd was de boerderij Groenedijk 3
de enige bebouwing aan de Groenedijk.
Voor 1682 stond hier al een stolp.
Groenedijk 9 is van latere datum. Deze zien
we pas op de eerste kaarten van het kadas
ter uit omstreeks 1810. Eigenaren van
Groenedijk 9 waren toen Catharina Pater
(1782-1842) en haar man Jan Groenveld
(1783-1836). Na het overlijden van haar
man verkocht Catharina Pater in 1839 haar
boerderij Groenedijk 9 voor 6.039 aan
Leendert Guiljam (1802-), een zeer vermo
gende patriciër uit Hoorn. In 1855 verkocht
hij Groenedijk 9 met de bijbehorende twin
tig hectare land voor 17.267 aan Jacob
Zuurbier die in 1824 met Maartje Klaver
(1800-1827) was getrouwd. Maartje over
leed in het kraambed bij de geboorte van
Cornelis (1827-1850). Jacob hertrouwde in
1830 met Grietje Rood (1797-1871). Uit
dat huwelijk werden zes kinderen geboren.
Jacob Zuurbier was een zoon van Cornelis
Zuurbier (1749-1807) en Trijntje Kieft uit
de Schermer. De familie Zuurbier was al
generaties lang actief als boer in die polder.
Jacob vertrok naar Heerhugowaard. Maar
burgerwoning
H»
Groenedijk 3
Groenedijk
Tekst; Henk Komen
De stolpboerderij
Groenedijk 3 was lange
tijd de enige boerderij
aan de Groenedijk.
Vóór 1683 stond hier al
een stolp, welke in 1764
werd vervangen door
de huidige boerderij.
Het woongedeelte zat
links aan de westzijde
en de Groenedijk liep
toen om de boerderij
heen. Noordelijk lag de
arbeiderswoning
Groenedijk 5 die bij de
boerderij behoorde. De
boerderij droeg de
naam Groot Bethlehem
en de arbeiderswoning
Klein Bethlehem.
