13.
derbaas en de timmerschuur aan de
Molendijk verdween. De andere, indertijd
met een windmolentje op het dak uitgerust,
is na 1930 afgebroken.
Het buurtje aan de Huigendijk en de
Molenkaai in de zuidoosthoek van
Heerhugowaard was een echte molenaars
gemeenschap. Molenaars kwamen en gin
gen. De gemiddelde leeftijd was indertijd
laag, evenals het loon dat werd aangevuld
met werk bij de boer, of voor de polder
met krozen, het diepen van de sloten en
dijkherstel. Je werd als molenaar aange
steld als je kon timmeren, want molens wa-
ren kwetsbaar. Hout slijt en rot snel en met
een rietenkap ligt brand altijd op de loer.
Dat zagen we in 1863 toen strijkmolen I
door brand verloren ging. De regels voor
een molenaar waren dan ook streng. In ge
val van ernstige nalatigheid volgde ont
slag. Daartussen lagen gevallen van beris
ping of boete en dit laatste was bij een
jaarinkomen van tachtig gulden een ernsti
ge straf. De meesten deden hun plicht en
komen in de notulenboeken van het pol
derbestuur niet voor. Wel als er iets was
misgegaan.
Zo lezen we in 1809 dat Simon Pater zich
verregaand onbehoorlijk gedragen heeft
door 's nachts niet te malen. Zijn straf was
een maand inhouding van loon en ontslag
bij herhaling. In 1815 had Jacob Vos niet
op tijd gemalen. Het kostte hem zes weken
inkomen. De Jong liet in 1864 zijn kinde
ren en de molen alleen toen zijn molen in
bedrijf was. Hij werd ontslagen.
Je kunt je nu nauwelijks voorstellen hoe
die vaak grote molenaarsgezinnen in een
molen gehuisvest konden worden. Twee
kleine kamertjes, twee hosjes en alles even
hoekig en ongelijk. Dan de plee over de
ringsloot, het schuurtje buiten en acht kin
deren binnen. Drinkwater uit de sloot en
uit de waterbak. De molens van de
Heerhugowaard hadden een goot om de
halve molen heen die een regenbak van
twee kuub kon vullen. Tragisch waren ech
ter de ongelukken. Meestal kleine kinderen
die onder de draaiende wieken van de mo
len waar zij woonden doorliepen en dan
een klap van een roede kregen. Hekken
werden pas begin twintigste eeuw ver
plicht. Van elk dodelijk ongeval werd rap
port opgemaakt. Trijntje Jans, driejaar
oud. Terwijl de moeder de vang losmaakte
was het kind de molen omgelopen, door
een roe geraakt en na 'één of twee snakjes
doodgebleven'. De lijst is lang. Jan
Huybertsz, Willem Harxs, Garbrand
Louris, Jannetje Pieters 'dood en ontwaaid
aangetroffen'. Verdrinking was een andere
doodsoorzaak. 'Versmoord 's morgens ge
vonden' heet dat dan. Het lijk moest met
de voeten in het water blijven liggen tot er
geschouwd en gerapporteerd was. Toch
Een foto uit omstreeks
1930 toont ons op de
voorgrond de brug en
sluis van Rustenburg met
op de achtergrond de
Heerhugowaardse strijk
molens. Links de herberg
De Rustende Man welke
in verband met de kanali
satie in 1933 werd ge
sloopt. Hier loopt nu de
rechtdoor getrokken ring
vaart van Heerhugowaard
langs de Schermerdijk.
Links het buurtje aan de Huigendijk bij Rustenburg met de woningen 2 t/m 8. De
foto dateert van vóór de kanalisatie in de jaren 1933-1941. Op de achtergrond de
strijkmolen I. Indertijd behoorde dit buurtje tot Heerhugowaard. Op de voorgrond
links de boot en aanlegplaats van beurtschipper Cees Sijs (Huigendijk 8) die voor
de tuinders groenten naar de Broekerveiling bracht.
