m
grote schilderwerken die Adriaan had aan
genomen. Ze verbleven in kosthuizen en
keerden eens in de veertien dagen terug
naar Heerhugowaard. Vader maakte dan op
zondag met hen de aanbestedingen. Jaap
heeft ze eens geteld en kwam tot liefst 42
kosthuizen.
Breeds Warenhuis
Oudste zoon Adriaan stapte om gezond
heidsredenen uit het schildersvak en begon
in 1929 met Breeds Warenhuis, schuin te
genover het ouderlijk huis. Verf werd in
die tijd zelf vervaardigd. Verven als lood-
menie en zinkwit werden met poeders aan
gemaakt. Adriaans ogen konden daar niet
tegen.
Financieel geholpen door vader opende
Adriaan zijn winkel in een gloednieuw
pand. Zoon Jos (1948) zette het warenhuis
voort tot in 1980.
Vader Adrianus had er flink de wind eron
der bij zijn jongens. Zoon Vincent moest
zich een keer verstoppen in een kast toen
de Arbeidsinspectie controleerde op het
bouwwerk. Vincent was nog te jong om te
werken. Op zijn 16e moest hij al zelfstan
dig naar bouwvergaderingen. Als het werk
ver van huis was, ging Vincent met de
trein. Met de fiets als de klus dichter bij
huis was, bijvoorbeeld in Amsterdam.
Een opvallende advertentie verscheen op 6
december 1930 in de Alkmaarsche
Courant. 'Aanbesteding', stond er in grote
letterste Heerhngowaard. Het ging om
'het bouwen van vier woningen aan één
blok, voor rekening van de heer A. Breed'.
Deze huizen zijn in 1931 gezet aan wat nu
de Frans Halsstraat is, direct achter het
toenmalige woonhuis en de schilderswerk
plaats. In dit - verbouwde - rijtje wonen nu
kleinzoon Co en zijn vrouw Ineke Bakker.
Ook de bouw van de vier huizen is een
goed voorbeeld van de ondernemersgeest
van Adrianus Breed.
Veelvuldig haalde hij in de jaren dertig de
kolommen van de plaatselijke krant. Het
ging meestal over aanbestedingen. In april
1931 besteedde de Nederlandse
Spoorwegen in Utrecht het 'verven van den
metalen bovenbouw van spoorbruggen,
draaischijven, weegbruggen, overkappin
gen enz. voor 1931' aan. Ingekomen waren
achttien biljetten, waaronder van 'A. Breed
te Heerhngowaard' voor 66.333. Laagste
inschrijver was H. Pothoff te Groningen
(f 52.880), de hoogste J. Misset te
Hilversum (f 69.450).
Niet al het werk hoefde hij buiten
Heerhugowaard te zoeken, zo geeft dit
krantenbericht uit 1936 aan. 'De bouw van
drie woningen met een winkel in één ge
bouw voor rekening van den heer G. J.
Specken, hetwelk vorige week werd aanbe
steed en waarbij toen de gunning is aange
houden, is wat betreft het timmer- en met
selwerk thans gegund aan J. Borst te
Heerhugowaard voor 5994 en het schil
derwerk aan A. Breed voor 647, het elec-
trische licht aan J. Borst voor 128'.
Opstandje
Hij stond bekend als een harde zakenman.
Zijn calculaties waren altijd scherp. Dat
kwam in de jaren dertig tot uiting bij een
opstandje in het eigen dorp. Spandoeken
op een kar spraken duidelijke tekst: 'A.
Breed en Zonen, hard werken en lage lo
nen
Met de trein ging Adrianus door het hele
land naar zijn werken. Elke dag kwam hij
weer thuis. Onderweg bad hij de rozen
krans. Met de kerk wilde hij niets meer te
maken hebben, maar hij was wel gelovig.
Zoon André (Andreas) nam in 1938 het
bedrijf over. Officieel was dat op 1 maart.
André, de tweede generatie, was toen 29
jaar. Al direct na de lagere school had va
der hem ingelijfd. Vanaf zijn 14e was
André overal in het land te vinden als uit
voerder op de werken die vader had aange-
Tijd voor een pijpje.
Links André Breed
(1908-1973).
