EEN OMREISJE
Wandelen door de 3e Kil
Een halve eeuw geleden doorsneed de lange Middenweg
als enige de polder, maar door de vele nieuwe wegen is dat
bijna niet meer te zien.
De Middenweg was de belangrijkste weg waaraan de
meeste woningen en bijna alle winkels waren gesitueerd.
Tussen de Stationsweg en de spoorlijn naar Hoorn lagen
vier onverharde weggetjes, de kilpaden. Annie Tamis haalt
herinneringen op aan een wandeling over de derde kil.
Rond 1950 waren er maar enkele zijstra
ten. Bijzonder waren wel de 4 kilpaden in
het centrum van de polder. Het waren on
bestrate weggetjes. Ze werden altijd "de
kil vangenoemd", meestal naar de
familie die als eerste aan het pad woonde.
Zo kenden we de Kil van slager Stam (la
ter Rietbergen) (1), de Kil van bakker
Rood (2), de Kil van Petrus Smit (3) en
de Kil van Gert Brink (4).
Alleen al in de derde Kil (naast Midden
weg 277) woonden grote gezinnen met
samen ruim zestig kinderen. Er was een
diversiteit aan broodwinning.
Grote gezinnen
Op de hoek Middenweg/3e Kil woonde
het grote gezin van Petrus Smit. Hij was
de vader van pater Jan Smit, Kruisheer,
die als missionaris werkte in Nieuw
Guinea en daar late ver
moord is. Naar hem is
de pater Jan Smitschool
aan de Van Veenweg
genoemd. Moeder Smit
bediende de winkel en
vader bracht met zijn
transportfiets de bood
schappen naar de klanten.
Daarnaast had hij ook altijd 4 koeien lo
pen op het weiland achter zijn huis langs
het kilpad. Met het vee en de winkel kon
hij in het onderhoud voorzien van zijn
gezin met 13 kinderen.
Iets verderop in het pad was een soort
kleine afsplitsing. Helemaal rechts woon
de de familie Gert Jak-Schouten, de
brandstoffenboer, met 8 kinderen. Hij be-
BRANDSTOFFEN.
zorgde met paard-en-wagen bij de klan
ten eierkolen, briketten, turf, cokes en
antraciet. Als er bij zijn opslagplaats door
de leverancier een lading eierkolen ge
stort was, gaf dat zoveel zwart gestuif,
dat - volgens mevr. Rood-Groot - de bu
ren hun schone wasgoed wel weer van de
lijn konden halen omdat het allemaal op
nieuw gewassen moest worden!
Als er te veel zwarte resten van de brand
stof bij zijn huis lagen, strooide hij dat uit
over het pad, zodat de Kil er extra zwart
bij lag. Bij dooiweer was het soms een
drassige boel.
Nel Out-Kok ging zondags met klompen
aan door de prut tot aan de Middenweg.
Ze zette haar klompen bij Petrus Smit on
der de heg en ging netjes op schoenen
naar de kerk. Op de terugweg wisselde
zij weer van schoeisel en zo bleven haar
schoenen "knap" voor het volgende kerk
bezoek!
Naast Gert Jak woonden Dirk en Jantje
Rood-Jonker met 8 kinderen. Dirk werkte
bij de polder en Jantje ging te "bakeren",
d.w.z. vrouwen helpen die in het kraam
bed lagen. Haar man overleed op 32-jari-
ge leeftijd. Weduwen hadden in die tijd
(1948) geen uitkering en moesten zelf de
kost verdienen.
Hun buurman was Jan Smit, de "petero-
lieboer".Je kon daar aan
huis je oliebus laten
vullen met een trechter
op de tuit. Hij ging ook
de klanten langs en riep
dan aan de deur "De
juffrouw nog olie?"!
Piet Schouten met 7
kinderen woonde op dezelfde hoogte en
had een tuinderij met kool en aardappe
len. Met de schuit ging hij kloetend via
de overhaal naar de veiling in Broek op
Langedijk. Hij gebruikte de kloet - een
lange duwstok - om 't vaartuig vooruit te
krijgen in de poldersloot.
De huisvrouwen gebruikten diezelfde
kloet wel eens om de zware waslijn om
hoog te duwen en te ondersteunen, zodat
Annie Tamis
Ondergeleekende beveelI zich beleefd aan voor
levering van alle soorten
Concurreerend in prijs
Heerhugowaard (Zuid). G. JAK.
