DE VIER GENERATIES VAN GRAFT
Zuiderlicht, Hemelboog, Zonnewende, Evenaar, deze stra
ten omringen in een piepjong deel van de Stad van de Zon
het Willem van Graft erf. De naam van dit straatje herin
nert aan een luchtvaartpionier, Willem van Graft (1891
1952). Hij en zijn familie woonden op, zeg maar, de rand
van het Willem van Graft erf. Op een boerderij, de Thijs
Hoeve. Vier generaties Van Graft boerden op deze plek.
Dit verhaal beschrijft vier generaties Van
Graft op het boerenbedrijf Middenweg 12.
De vier generaties - Jan, Louw, Kees en
Loek - omvatten bijna een eeuw, van 1909
tot 2001. In deze periode voltrokken zich
ingrijpende veranderingen in het boerenle
ven en in Heerhugowaard. De familie Van
Graft maakte deze veranderingen van zeer
nabij mee.
Dit artikel is grotendeels gebaseerd op het
levensverhaal van Kees van Graft (1932).
Kees, de derde generatie en oomzegger
van de luchtvaartpionier, zette zijn herin
neringen aan dik negentig jaar boeren in
De Waard uitgebreid op papier.
Hij schetst een boeiend beeld van allerlei
veranderingen in de agrarische sector, on
dergaan door één bedrijf in een periode
met twee wereldoorlogen, met opkomst en
neergang, geluk en pech, vreugde en ver
driet. Veel van zijn waardevolle gegevens
zijn verwerkt in dit verhaal.
De grondlegger
Terug in de tijd. Jan van Graft (1862
1940) koopt de boerenplaats aan het zui
deinde van de Middenweg in 1909. Op
een openbare verkoping in september te
Alkmaar wordt hij eigenaar van een huis
manswoning met boet, boetje, erf, melk-
plaats, boomgaard, gracht, bos, weiland
en bouwland, samen groot 26 hectare, 92
are en 70 centiare. De prijs is 42.745.
Voorjaar 1910 komen landman Jan van
Graft, geboren in Kwadijk, en zijn vrouw
Antje Ooms uit Scharwoude er wonen.
Het echtpaar verhuist uit Oterleek. Zij
woonden eerst in de Beemster, waar Jan
kaasmaker was.
Zij komen verder door hard werken, goed
inzicht, een goede gezondheid, enig geluk
en goed op de centen passen. Na bijna
tien jaar kunnen Jan en Antje een boerde
rij pachten in de Beemster, met tien hec
tare land. Daar wordt hun jongste telg ge
boren, Louwrens Pieter.
Het gezin verhuist in 1904 naar pacht-
boerderij De Hulst te Oterleek, met 22
hectare land. Vijfjaar later koopt Jan in
Heerhugowaard de boerenplaats van
Lijsbeth Visser, weduwe van Dirk Rus.
Haar man was verongelukt bij het rooien
van een grote iep.
'Unjerplaats'
De boerderij aan de Middenweg staat be
kend als 'unjerplaats'. Er groeit veel un-
jer tussen het gras. Unjer is een plantje,
Tekst: EdDekker Foto's: familie Van Graft
Jan van Graft (1862
1940), de grondlegger,
en zijn vrouw Antje
Ooms (1864-1956).
De boerenplaats, 1951,
Middenweg 12. In de
oude stolp wordt dan
niet meer gewoond.
Het woonhuis rechts is
gebouwd in 1947/1948.
De grootste schuur
achter biedt plek aan
zestien koeien.
Daarachter de schuur
(het lagere gedeelte)
voor de pinken. Rechts
(langwerpig) de wa
genschuur. Links naast
de stolp is een puntje
te zien van het vroege
re melkbon (plaats
waar de koeien buiten
werden gemolken)