41.
zover dat ook 's avonds in het duister wa
ter geschept werd en het was nog maar de
vraag of die bollen het wel zouden halen
en het volgend voorjaar in bloei zouden
staan.
Hongerwinter
In de herfst zijn
er uiteraard heel
veel aardappelen
geoogst die toen
nog in grote kui
len waren opge
slagen. Om die
reden was het
nodig dat er eni
ge bewaking
moest zijn. De
voedselschaarste bracht veel mensen op
de been die met karren langs kwamen om
alle mogelijke levensbehoeften te kopen.
Niemand had zich uiteraard kunnen voor
stellen welke drama's zich die winter, de
Hongerwinter, zouden afspelen. De sa
menleving was
tot stilstand ge
komen. Ook de
Duitsers dachten
alleen nog aan
zichzelf. Voor
onderduikers was
nauwelijks nog
belangstelling en
op het land was
weinig meer te
doen. Met
Wagenaar heb ik
toen het moment
gekozen dat ik verder in Warmenhuizen
het einde van de oorlog zou afwachten.
Eenmaal terug in mijn geboortedorp wa
ren de hongertochten in volle gang. Ook
thuis hadden wij allerlei tekorten die bij
de familie Wagenaar nog niet bestonden.
Daar waren nog altijd groenten en vlees in
voorraad.
In Heerhugowaard heb ik als kantoorman
leren spitten, planten, plukken en zelfs
een geit melken.
Polder onder water
Ondanks deze dramatische gebeurtenis
ging het werk de dagen erna gewoon
door. De kool stond immers nog op het
land. Al snel ontdekten we dat het regen
water in de pol
der
Heerhugowaard
niet meer werd
weggepompt. De
reden hiervan
was ons niet be
kend. Misschien
werd er geen
elektriciteit meer
aan het gemaal
geleverd. Elke
dag steeg het wa
ter enkele centimeters. Toen de sloten ge
heel vol waren, liep het water over de vel
den. Wij hebben met laarzen aan, door de
modder lopend, nog zoveel mogelijk kool
geoogst. Totdat wij tenslotte met een klei
ne schuit op een groot meer voerden en
daarbij de rode
kool zittend in
het bootje afsne
den, voor zover
deze nog boven
water stonden. In
feite onbegonnen
werk. Naast het
oogsten van kool
hadden we ook
nog het probleem
van een groot
stuk land waar
bloembollen wa
ren geplant. We zijn daar met drie man
zeker weken mee bezig geweest. Rond het
bollenveld maakten we een dijkje met een
pompplaats waar het water naar toe moest
lopen. Met een soort hefboom met een
emmer kon je het water ophijsen en over
de dijk gooien. Er werd een pompschema
gemaakt waarbij wij telkens om de beurt
pompten. Naarmate het meer regende en
meer water in ons 'poldertje' kwam,
moest de pompcapaciteit worden opge
voerd. Alles met de hand, want een ma
chine bezaten wij niet. Het kwam zelfs
Hoogwater winter
1944-'4 5
Gezien v.a. de
Reigerhof richting't
Kruis, rechts het huisje
van A. Weel later E.
Bleeke, nu het huis van
fam. Harten
Door brandstofschaars-
te verdwenen in de oor
log alle bomen langs de
Middenweg in
Heerhugowaard.
