HERINNERINGEN VAN ONDERDUIKER
KLAAS VLAM AAN HEERHUGOWAARD
"De geit stond doodleuk te mekkeren
aan de rand van de bomkrater"
Aan de Stationsweg, op de plaats van het parkeerterrein
bij het station van Heerhugowaard, heeft indertijd een
boerderij gestaan met de naam 'Bid en Werk'. Deze boe
renplaats, Stationsweg 67, werd in 1918 verkocht aan
Klaas Wagenaar (1877-1951), tuinder uit Broek op
Langedijk. Klaas was gehuwd met Aafje Slot (1877-1967).
Het echtpaar kreeg dertien kinderen. In 1944 staken de
Duitsers als vergelding voor sabotage aan de spoorlijn de
boerderij in brand. In 1948 verrees daar een nieuw huis
dat in 1975 door de gemeente werd gesloopt om plaats te
maken voor een parkeerterrein.
Tijdens de oorlogsjaren zat Klaas Vlam uit
Warmenhuizen ondergedoken bij de fami
lie Wagenaar. Om aan de tewerkstelling in
Duitsland te ontkomen, kwam Vlam in
contact met de Heerhugowaarder Cor
Wagenaar (1901-1945). Cor werkte voor
de landelijke organisatie voor hulp aan on
derduikers. Cor was getrouwd met Alie
(Aaltje) Wagenaar, een dochter van Klaas
Wagenaar van de boerderij aan de
Stationsweg. Via hem kwam Klaas Vlam
op de boerderij "Bid en Werk' terecht; dus
bij de schoonouders van Cor Wagenaar.
Klaas Vlam heeft zijn herinneringen op
papier gezet. Uit zijn verhaal blijkt dat, be
halve de ouders Klaas en Aafje, ook zoon
Piet en zijn vrouw Clazien op de boerderij
woonden. Hieronder volgt een verkorte
versie van zijn herinneringen uit de oor
logsjaren.
men. Inmiddels was het voorjaar 1943 ge
worden. Piet Wagenaar had een groot kas-
senbedrijf met als hoofdproduct tomaten,
maar ook spinazie en witlof. Op het land
koolsoorten, bloembollen en aardappelen.
Verder hadden zij twee koeien, drie paar
den en enkele varkens, geiten, kippen en
konijnen. Ik heb mij de gehele onderduik
periode bezig gehouden met de verzor
ging van de beesten, maar werkte ook
mee op het land. Veel werk werd nog met
de hand gedaan. Vooral dit laatste was ik
niet gewend. De eerste tijd was niet ge
makkelijk als je tot dan alleen op een kan
toor hebt gewerkt. Voor het oogsten van
de tomaten in de kas begonnen we al om
vijf uur 's morgens.Vooral bij zonnig weer
moest je rond tien uur het plukwerk ge
daan hebben omdat het daarna te warm
werd en je bijna omviel van de slaap. Wij
plukten op zo'n morgen honderden kilo's
die daarna nog moesten worden gesor
teerd.
Collega-onderduiker
Enige tijd daarna heeft vader Klaas
Wagenaar nog een onderduiker in huis ge
nomen. Dat was Jan van Geest uit
's Gravezande. Zo werden wij collega
onderduikers. Met de veiligheid als onder
duiker viel het in de beginperiode wel
mee. Het betekende niet dat ik met Jan
zomaar vrij kon rondlopen. Aanhoudingen
Van kantoor naar handar
beid
Ongeveer drie weken ben ik
bij Cor Wagenaar gebleven en
maakte kennis met zijn familie
op de boerderij 'Bid en Werk'.
Zijn zwager, Piet Wagenaar en
zijn vrouw Clazien, hebben
mij toen aangeboden bij hen
op de boerderij te komen wer
ken. Ik heb dit graag aangeno-
Tekst Klaas Vlam
Boerderij "Bid en Werk"
van Wagenaar,
Stationsweg 67.
In 1944 door de
Duitsers in brand gesto
ken
