36.
Overhaalvereniging Amerswiel
Waar deze overhaal precies heeft gelegen
is niet bekend. De archiefstukken over de
ze vereniging vertellen dat zij is opgericht
in 1920. Burgemeester en wethouder van
Heerhugowaard schrijven in dat jaar aan
het provinciebestuur dat de overhaal in
middels gereed is, maar dat met het in ge
bruik nemen wordt gewacht op het maken
van een brug in de Laanweg, waarvoor
door het polderbestuur enige tijd geleden
vergunning is gevraagd. Tot zolang die be
doelde brug niet gereed was, kon alleen
door een paar personen van deze overhaal
gebruik worden gemaakt. De voorzitter
van deze vereniging was de heer C. Verver
uit de Noord. In een schrijven van 26 fe
bruari 1930 is er sprake van zogenaamde
'controlegelden'. Het provinciebestuur
vraagt daarover opheldering. Uit het ant
woord blijkt dat dit gelden zijn, betaald
door personen die buiten de binnenpolder
Amerswiel wonen en geen lid zijn van de
overhaalvereniging Amerswiel en toch ge
bruik hebben gemaakt van de overhaal.
Dat geld werd ontvangen door de sluis
wachter van de Noord-Scharwouderpolder,
welke sluiswachter dus de controle uitoe
fende op de niet-leden. Daarom werd deze
opbrengst 'controlegeld' genoemd. In
1925 verleende het provinciaal bestuur
verlenging van de op 20 april 1921 ver
leende 'concessie tot heffing van rechten
voor het gebruik van de door de vereni
ging in het zuidwesten van de polder
Amerswiel gemaakte overhaal'.
De polder Amerswiel is gelegen aan
weerszijden van de Laanweg, ten noorden
van de Noord-Scharwouderpolder. Het lag
lager en de enige manier voor de tuinders
daar om in de ringvaart van
Heerhugowaard te komen was op dezelf
de wijze als de tuinders van de Pannekeet,
namelijk via de sluis van de Noord-
Scharwouderpolder. Dan moesten ze wel
de dijk van die Noord-Scharwouderpolder
over. Ergens aan de zuidwestzijde van de
binnenpolder Amerswiel op de dijk van
de Noord-Scharwouderpolder heeft de
overhaal Amerswiel gelegen. Vandaar
voeren de schuiten naar de sluis van de
Noord-Scharwouderpolder om via de
Waarder ringvaart de veiling in Noord-
Scharwoude te bereiken. De inkomsten
van de vereniging bedroegen in 1921
f. 980 en in 1922 f. 1239 om vervolgens
in 1923 te kelderen naar f. 799 en daarna
langzaam te stijgen tot f. 1296 in 1929.
Na dat jaar zijn er geen gegevens meer
bekend van deze overhaalvereniging.
Vermeldenswaard zijn nog de tarieven die
in dat jaar werden gehanteerd: dertig cent
voor een schuit van één ton, vijftig cent
voor twee ton, 65 cent voor drie ton en 75
cent voor vier ton. In 1933 werd nog een
verlenging voor driejaar van de concessie
aangevraagd.
Kaart van
Heerhugowaard-noord.
De gearceerde delen
zijn druiplanden, oude
landen binnen de pol
der Heerhugowaard die
nooit onder water heb
ben gestaan. Bij de
Noord-Scharwouder
Polder lagen twee
overhalen, die van
Amerswiel in het noor
den en die van de
Pannekeet in het zuiden
ter hoogte van de
Hasselaarsweg.
Bronnen:
Regionaal Archief Alkmaar, archief gemeente
Heerhugowaard, inv.nr. 50.1.1. Stukken betreffende
de overhaal verenigingen Broekhorn en Amerswiel.
Regionaal Archief Alkmaar, archiefpolder
Heerhugowaard, inv.nr. 826/830. Overtoom
Berkmeerdijk 1661-1662, 1700.
Aten, D. (1995). "Als het gewelt comt... Politiek
en economie in Holland benoorden het IJ.
Beenakker, J.J.M. (1988). Van Rentersluze tot
strijkmolen. De waterstaatsgeschiedenis en land
schapsontwikkeling van de Schager- en
Niedorperkoggen tot 1653.
Belonje, J. (1929). De Heer-Hugowaard (1629
1929). Een geschiedenis van den polder
Lambooij, H.Th.M. (1991). Een eeuw schipperen.
De omstreden kanalisatie van West-Friesland.
Schotten, T. (2000). Overhaal Pannekeet.
Nieuwsbrief St. Den Huygen Dijck, mei 2000
Schuurman, P. (1934). Rustenburg. WFON 8,
pag. 127-138.
notewr
Nieécspef
r.>T:
h erh:i iT
UudJtarspfll .'i
Veiling
Noord-Scharwoude
0%erhaiiJ
/aiil-Srlmrunmlrr
Pulilrrï r:
