haar zonen tot de bedelstaf gebracht. De
stad had namelijk helemaal geen belang
bij een goed functionerende overtoom.
Elk schip dat naar Eelmoet voer om door
haar over de Huygendijk te worden gezet,
ging immers met zijn producten naar de
markt in Amsterdam of Haarlem in plaats
van naar Alkmaar. Doordat de Jan Boyens
overtoom niet meer werkte, werden de
schepen van de Langedijkers, Niedorpers
en andere boeren uit de kop van Noord
Holland, gedwongen via een omweg over
het Vronermeer bij Sint Pancras en langs
Oudorp naar Alkmaar te varen om van
daar via de Voormeer in de Schermer uit
te komen. En dat was precies wat de
Alkmaarders wilden.
Stadsvuil
De gedupeerde West-Friese dorpen lieten
het er niet bij zitten. In 1562 verzochten
zij de Raad van Holland een schutsluis te
mogen maken in de Huygendijk, zodat zij
de overtoom niet meer nodig hadden en
ongestoord via de ringvaart van de
Heerhugowaard naar de Schermer konden
varen. Alkmaar kocht onmiddellijk het
stuk Huygendijk op waar de dorpen de
sluis wilden bouwen. De sluis kwam er
dus niet. En om het allemaal nog erger te
maken, besloot Alkmaar de doorvaart via
haar stad naar de Schermer flink te gaan
belemmeren om de boeren uit het noorden
te dwingen hun koopwaar op de
Alkmaarse markt aan te bie
den. Op een dag zagen
schippers uit de Langedijk
en Schagen dat de
Alkmaarders warempel hun
eigen stadssingel volsmeten
met stadsvuilnis en puin. Het
werd er zo ondiep dat de
schippers gedwongen waren
met de kleinste schepen rond
Alkmaar te varen. Soms la
gen er wel dertig schepen
vast die alleen met veel
mankracht en paarden over
de obstakels heen getrokken konden wor
den.
Alkmaarse dominantie
Maar daar bleef het niet bij. Om de schip
pers te dwingen hun goederen in Alkmaar
op de markt te brengen werden bruggen
verlaagd en sluisjes vernauwd. Een markt
schipper uit Nieuwe Niedorp werd in
1656 aangehouden door Alkmaarse belas
tinggaarders, toen hij met enkele in
Amsterdam geladen vaten Franse wijn op
weg naar huis de stad passeerde. Ondanks
het feit dat hij over de juiste papieren be
schikte, werd zijn lading toch in beslag
genomen. Een deel van de wijn werd di
rect op de kade soldaat gemaakt.
Ambtenaren waren in die tijd nog niet on
kreukbaar en de arme Niedorper voer ver
volgens berooid naar huis. Nog jarenlang
bleef Alkmaar voor de scheepvaart een
groot obstakel. Om Alkmaar kwam je niet
zo gemakkelijk meer heen.
Kanalisatie
In 1938 werd een eerste uitvoering gege
ven aan het West-Friese Kanalenplan, die
voorzag in een betere scheepvaart verbin
ding in geheel West-Friesland. Een plan
dat eigenlijk eeuwen te laat kwam en juist
toen de heren bestuurders het eens waren,
kwam het wegvervoer opgang en was ver
betering van de vaarroutes meteen al een
achterhaald plan. Maar stoppen was niet
aan de orde en dus werd er gegraven. De
gehele ringvaart aan de westzijde van
Heerhugowaard, van Oudorp naar
Oudkarspel, werd verbreed, waardoor er
een open verbinding ontstond tussen de
ringvaart van de Heerhugowaard en die
De buurtschap aan de
Huygendijk in 1935.
We kijken vanaf de
Westdijk hoek
Huygendijk op de
Breelaan, de toenmali
ge enige verbinding
tussen Heerhugowaard
en Oudorp. Door de
verbreding van de ring
vaart moest deze btiurt
verdwijnen. Links
wordt de boerderij van
Akkerman gesloopt.
Daarachter lag de
overtoom van Jan
Boyen. Geheel rechts
café De Hengelaar van
Piet Leering. Op de
achtergrond de molens
van Oudorp. Hier ligt
nu de Nollenbrug.
itVt
