Bij modernere versies van overhalen, ge
bouwd begin vorige eeuw, zien we behal
ve handkracht ook benzinemotoren en
elektromotoren de 'lier' bedienen en zijn
de hellingen voorzien van rails met daar
op een lorrie op vier wielen. De rails lie
pen aan beide kanten van de dijk een heel
eind onder water door. De lorrie werd dan
naar beneden gedraaid tot onder de boot
die over de dijk getrokken moest worden.
Met het omhoog trekken van de lorrie
kwam dan ook de boot mee omhoog.
Overhalen aan de Oostdijk
De oudste overtoom of overhaal bij
Heerhugowaard is die van het Oude
Niedorper Verlaat. In 1532 is deze al ver
dwenen en door een schutsluis (of verlaat)
vervangen. Ook Oudkarspel had een over
toom om vanuit het Geestmerambacht in
het meer De Waard te komen. Ook deze
werd vervangen door een sluisje.
Zodra er sprake was van het droogleggen
van het meer de Grote of Zuider Waard
werd er ruzie gemaakt tussen de steden
Alkmaar en Hoom over de vaarverbindin-
gen van de nieuwe polder naar hun ste
den. Beide steden zagen de boeren uit de
omliggende dorpen met hun producten het
liefst naar de markt in hun stad komen.
Hoe minder belemmeringen via open
vaarverbindingen hoe aantrekkelijker de
vaart naar hun stad was. De stad Hoom
zag de bui al hangen. Alkmaar, de initia
tiefnemer van de drooglegging van de
Waard, kon hier wel eens een belangrijk
voordeel verkrijgen en dat bleek ook toen
Hoom bemerkte dat Alkmaar door de aan
leg van de Hoomse Vaart een directe ver
binding met de nieuwe polder kreeg.
Hoom verzette zich dan ook hevig tegen
de inpoldering van de Waard, mits de in-
polderaars ook een goede vaarverbinding
naar Hoom garandeerden. Zij eisten een
aparte vaart vanaf Heerhugowaard rechtst
reeks naar Hoom. Die vaart kwam er uit
eindelijk niet en Hoom moest het doen
met de bestaande overhalen aan de
Oostdijk: de Opdammer Overtoom, de
Hensbroeker Overtoom en de Overtoom
bij Rustenburg. Via deze overhalen kon
men van Heerhugowaard naar Hoom va
ren. De overhaal van Hensbroek was nog
in gebruik tot de jaren vijftig van de vori
ge eeuw. De Hensbroekers veilden inder
tijd hun producten in Obdam, maar omdat
ze niet, zoals de Obdammers, katholiek
waren, hadden ze geen stemrecht in het
bestuur. De Hensbroekers maakten toen
gebmik van hun overhaal om via de
Waarder ringvaart hun producten naar de
Broeker veiling te brengen die in niet-ka-
tholieke handen was.
Overhaal te Rustenburg
Rond de overhaal bij Rustenburg is eeu
wenlang veel te doen geweest. Hoom en
Alkmaar speelden daarin en belangrijke
rol. Als steden met een belangrijke markt
beconcurreerden zij elkaar. Hoom wilde
graag dat ook de tuinders uit het westelij
ke deel van West-Friesland met hun pro
ducten naar haar markt kwamen. De over
haal bij Rustenburg stond er al omstreeks
de eerste helft van de zestiende eeuw.
Hoom wilde in 1571 deze vervangen door
een sluis. De 'dorpers van de Langedijk
en de lieden van de Waardgeerzen (stuk
jes land aan de rand van het meer De
Waard)' zouden dan gemakkelijker de
markt in Hoom kunnen bezoeken. Daarbij
kwam dat de overhaal te klein was gewor
den voor de grotere marktschuiten.
Alkmaar protesteerde fel tegen dit plan.
Toen het materiaal voor de bouw van een
sluis bij Rustenburg werd aangevoerd,
trokken de Alkmaarders erop uit om dat in
brand te steken. Het gevolg was dat beide
steden elkaar in de haren vlogen tot op
provinciaal niveau. Alkmaar bleek mach
tige vrienden te hebben in Haarlem en de
sluis bij Rustenburg kwam er niet. Het
enige wat Hoom kon doen was de over
haal vernieuwen. Tijdens de drooglegging
van de Heerhugowaard in 1631 ondernam
Hoom nog een poging om in de
Berkmeerdijk (ook de huidige Oostdijk
heette indertijd Berkmeerdijk) een door
vaart te realiseren. Ook dit wist Alkmaar
te voorkomen. In 1727 probeerde Hoom
het weer, maar tevergeefs. Rond 1900
werd de overtoom van Rustenburg voor
zien van rails en een lorrie, zodat het
'overhalen' wat gemakkelijker ging. Dit
