Brievengaarders en bestelhuizen
Geschiedenis van de posterijen in Heerhugowaard
Na de drooglegging, in 1631, van de polder
Heerhugowaard, toendertijd nog genoemd
"Heer Huyger Waert", heeft het ruim twéé
eeuwen geduurd, voordat kon worden
gesproken van een wat florissanter bestaan.
Wat de flora betreft, alles wat er eigenlijk
groeien moest, wilde niet, wel natuurlijk
planten als hoefblad, hermoes, stekelen en
andere soorten onkruid. Deze polder werd dan
ook wel daarom stinkert- of netelpolder
genoemd.
De postverzorging vond plaats vanuit
Alkmaar. Pas in 1859 werd in Heer-hugo waard
een bestelhuis gevestigd. De heer J.J. Anslijn
werd tot bestelhuis-houder benoemd. Hij
verdiende per jaar de somma van f 50,-. In
1866 diende hij een verzoek in voor
salarisverhoging en de minister beschikte
hierop welwillend, en gaf hem met ingang van
10 juli 1866 een verhoging van f 10,- per jaar.
Echter ook toen al waren er mensen die niet zo
goed van andermans spullen konden afblijven.
De postbesteller P.S. uit Hensbroek, die o.a. tot
taak had brieven van Hensbroek naar
Heerhugowaard te brengen, ontving een keer
een brief bestemd voor Texel, met een
bijgevoegd bedrag van f5,56. Deze brief en het
geld hield hij achter. Na een klacht van de
afzender heeft de directie van het Postkantoor
Alkmaar deze besteller aangemaand, waarna
hij de brief met het geld heeft teruggegeven. Er
volgde ontslag op staande voet. Ook toen al
loonde de misdaad niet.
De Middenweg, die tot dan toe een zandpad
was en als het ware de polder in de
lengterichting doorkliefde, werd in 1865
geheel bestraat. Tevens werd de spoorlijn naar
Den Helder aangelegd. De polder beleeft in
deze periode een economische opbloei, mede
onder invloed van het gebruik
van kunstmest.
Op 1 januari 1870 werd er een hulppostkantoor
gevestigd, ter vervanging van het bestelhuis.
Voor dit hulppostkantoor werd op 27 december
1869 een langstempel uitgereikt. Als
brievengaarder op deze post werd de heer P.van
Schagen benoemd, voor een salaris van f400,-
per jaar, driejaar later werd dat verhoogd tot f
425,-. Zijn dienstverband duurde tot 1 april
1899.
Zijn opvolger, F. H. Klaar, hield het in zijn
nieuwe baan maar 14 dagen vol. Om duistere
redenen werd zijn benoeming weer
ingetrokken.
Vervolgens werd een advertentie geplaatst
voor een nieuwe brievengaarder. Hierin stond
o.a.:
De brievengaarder is vrij van bestelling.
Geen telefoon. De brievengaarder is
subontvanger, Woning f. 125,-per jaar.
Salaris f. 500,-per jaar. Kerken voor
Nederlands Hervormden en Rooms
Katholieken, benevens evangelisatie
lokaal. Gewoon Lager Onderwijs.
Landbouw en veeteelt. Bevolking
geschikt.
En op 1 mei 1899 werd de heer J. Broertjes
aangesteld als nieuwe brievengaarder.
In 1894 had Heerhugowaard een
kleinrondstempel in gebruik. Als plaatsnaam
werd H. Hugowaardaangegeven.
December 1899 kwam er een nieuw lang
stempel, nu zonder streepje tussen Heer en
Hugo. Rond 1904 werd het kleinrondstempel
vervangen doorgrootrondstempel
En op 10 september 1906 werd het eerste
rondstempel van Heerhugowaard in gebruik
genomen, voorzien van een korte balk.
Februari 1907 kwam er een rondstempel bij, en
dit stempel is nu met een lange balk.
In november 1918 kwam er een hulppost-
6
kantoor bij in Heerhugowaard-Noord.
Aan deze nieuwe post werden tevens een rond-,
cachet- en langstempel uitgereikt. (De naam
Heerhugowaard is nu ook op alle stempels aan
elkaar geschreven). Mevrouw Stapel werd tot
Postkantoorhoudster benoemd, terwijl haar
man als besteller in dienst was. Het al eerder
bestaande hulppostkantoor werd nu
Heerhugowaard-Zuid genoemd, en kreeg
uiteraard ook een nieuw rond-, cachet- en
langstempel.
In oktober 1953 hield mevrouw Stapel het
kantoorhouden in De Noord voor gezien en
werd daar opgevolgd door mevrouw Beers-
Jongkind, wier man ook als besteller in dienst
was.
Vanaf 1947 werd de heer F. H. v.d. Linde
aangesteld op Heerhugowaard-Zuid en
bekleedde deze functie tot hij met maar liefst 48
dienstjaren op 3 mei 1965 met pensioen ging.
In 1930 werd het eerste officiële postkantoortje
gebouwd; voordien gebeurde alles op dit
gebied bij de brievengaarder in huis. Dit pand
verscheen op de hoek Middenweg - Sportlaan,
groot genoeg voor een directeur en drie
bestellers. De opvolger van de heer Broertjes,
benoemd in 1899, was Peter de Vries, die deze
functie bekleedde tot 1934Na hem was de heer
D. Franzen tot het einde van 1946 hier de baas.
Het tweede pand van rechts, hoek Sportlaan -
Middenweg, deed van 1930 - 1965 dienst als
postkantoor. Deze foto dateert van 1947
Het postkantoortje werd verkocht, nadat het 35
jaar als zodanig dienst had gedaan. Indertijd
was men begonnen met drie bestellers en nu
waren er inmiddels al acht in dienst. En daarom
werd de Heer J. Borst postkantoorhouder in een
noodgebouw op het Raadhuisplein. Tot
november 1966 gebruikte men in Zuid de
dubbelringstempels met korte balk, daarna de
meer moderne enkelringstempels.
7