Steenhuizen of Steenenkamers
De "Steenenkamer"aan de Rustenburgerweg
VAN DER VEEN,
h Bouwhoeve,,de SteEnenkemer,"
Overgenomen uit het maandblad "de Speelwagen" uit 1947
Uit 't archief van de fam. Beers. DoorAlie Beers-Visser.
Deze benamingen dateren uit de tijd toen een
huis van steen nog tot de merkwaardigheden
behoorde. De oude stukken uit de 16e en 17e
eeuw van ons Noorderkwartier spraken er zo
nu en dan van. Wel een bewijs dat dergelijke
gebouwen weinig voorkwamen.
Een korte omschrijving van een
"Steenenkamer" is, dat het plompe vier-kante
gebouwen waren, die bijna geheel
onderkelderd waren. Boven de grote,
zwaargewelfde onderbouw in de grond,
verrezen de vierkante muren met trapgevels
aan de zijkanten en daken met leien bedekt. De
deur was hoog en door een stenen trap te
bereiken. De kleine ramen in kruiskozijnen
zaten diep in de dikke muren.
In de volgende plaatsen heeft zo'n
"Steenenkamer" gestaan: Schellinkhout,
Opmeer en Abbekerk. Een vierde
"Steenenkamer", hoewel verdwenen, was in de
laatste helft van de vorige eeuw nog bestaand in
een bos in de
bestaand in een bos in de Heerhugowaard, aan
de Rustenburgerweg en heeft vermoedelijk als
jachthuis gediend.
Wanneer deze Steenhuizen of Steenenkamers
gebouwd zijn is moeilijk uit te maken, 't Is aan
te nemen dat genoemde gebouwen zijn
bewoond door notabele personen zoals
schouten, burgemeesters en hoofdingelanden.
Het schoutambt was een erfelijke
rechtsbediening, zo vertegenwoordigde de
schout het landsheerlijkheidsgezag ten
plattelande. Wanneer je leest in de bekende
kroniek van Hoom, door Velius, waar het de
15e en 16e eeuw betreft, aangaande "de vele
beroeringen in ons Noorderkwartier", dan was
de betrekking van schout geen sinecure. Het
laat zich dan ook goed begrijpen dat de
Steenhuizen of Steenenkamers voor vroegere
ambachtsheren, naar hun stand en positie, de
passende woon- of verblijfplaats waren.
In 1882 huurde J.Beers Dzn de "Steenenkamer"
groot: 10.1.50 ha. voor 5 jaar a f700,- per jaar.
Eigenares was Maria Elisabeth Margaretha
Nuys weduwe van Comelis Weinard van Voorst
van Beest wonende te Utrecht.
In 1886 huurde Pieter Beers Jzn de
"Steenenkamer"toen groot: 13.33.70 ha. voor
7 jaren a f. 1000,27'A per jaar. Eigenares was
toen Mej. Mathilda Onderwater uit 's
Gravenhage. Haar gemachtigde: Henri Francis
Onderwater, koopman en fabrikant te
Dordrecht. In 1893 werd de huur verlaagd naar
f. 773,54/2 perjaar.
Eind april 1900 eindigt de huur.
24 november 1902 werd bouwhoeve "de
Steenenkamer" verkocht. Plaats van
handeling: herberg de Zwaan te
Heerhugowaard. De opbrengst is f. 17.500,-
met onkosten.
Op de terp grond, die heden ten dage nog "de
stenen kamer" wordt genoemd, werd 14 juni
1969 een manege geopend. Eigenaar toen was
de fa. Joh. Beerse en Zn. In 1982 is de manege
verkocht aan P. Wilten. Daarna werden de heer
Valk en mevr. Bos de nieuwe eigenaren, en heet
de manege nu "Valkenbos"
6
De "Steenenkamer" omstreeks 1900
Notzris te Alkmaar,
11 Toornetntmj op Maandag 2i Novem
ber 1902, dm voormiddag» te elf eren,
in do herberg „do Zwaan" te HKÏÏR
HUGOWA All D, iu het openbaar te
verkoopau
neer gonatig liggende aan den Bneten-
bnigerwrg in de ge neente Hear fclogo-1
waard eu aldaar It ad astraal bekend in
teclie A, nummers 858, huis en erf,
groot S aren 53 centiaren, 357, wei
en bouwland, groot 63 aren 23 centi
aren en 185, wei* en bouwland, groot
12 hectaren 87 aren 10 centiaren, ia-
men groot 18 hectaren S3 aren 70 een-
turen.
Te veilen in 16 pROtelen, uw als dew
duidelijk op het terrein zijn aan go-
Laatet in hunr bij den heer P.'
.BEERS Ja.
Aanvaarding, huia en erf met 1 Mei
1803, de landerijen met Keratmia 1902.
Betaling der kooppenningen 15 Fe-
bnari 1903.
Inlichtingen worden verstrekt ten
kantore van genoemden Notaris aan
JJnttik O ad or p no. 65 te Alkmaar.
Redactie:
Hoewel "de stenen kamer" altijd wat hoger lag en nog
ligt, toont de le kaart van de ingepolderde
Heerhugowaard uit 1639 geen natuurlijke verhoging op
deze plek, aangeduid als sector Hl. Op de kaart van
Uitwaterende Sluizen in 1680 door Johannes Douw
opgetekend, treffen we voor het eerst bebouwing aan in
de zuidwest hoek van deze sector. Het bos, waarvan de
Speelwagen sprak, komt nog voor op een kaart uit 1882,
waarschijnlijk aangeplant vanwege de grote vraag naar
hout voor de spoorlijnen, en in 1888 is dit bos, op een
ruime windsingel na, helemaal van de kaart. Daarna
toont de kaart van 1914-steeds zonder naamsduiding
voor het laatst bebouwing; en dat klopt, want
bouwhoeve de "Steenenkamer" werd in 1914 gesloopt.
Of die erg bouwvallig was weet niemand meer, maar
nog sterk en goed materiaal werd verkocht en weer
benut. Veel materiaal, ondermeer het vierkant van 7 bij 7
meter, werd gebruikt in de in 1914 nieuw gebouwde
stolp voor Ares Volkers - de grootvader van Arie
Volkers, die er nog steeds woont - aan de Jan
Glijnisweg, Dit massieve oersterke vierkant is nog
steeds spijkerhard. Tot in de zestiger jaren markeerden
een diepe kuil(kelders) en een vierkante stenen plaat
deze plek, die bekend blij ft als "de Stenen Kamer".
7
