eeuw
De historie van het oude Butterhuizen en zijn omgeving - 7
Hoogland verkocht deze aan Klaas Smal
uit Sint Pancras. Vervolgens ging hij over
in handen van Cornelis Gootjes uit
Heerhugowaard. Zijn dochter Elisabeth
trouwde met Cornelis Spaan en zij kregen
een dochter, eveneens genaamd Elisabeth.
Deze Elisabeth Spaan erfde in 1854 op
minderjarige leeftijd de stolp aan de
De bewoning van het buurtschap
Butterhuizen dateert van na 1530. Wie
vanaf die tijd de bewoners zijn geweest is
niet volledig bekend. Hoe dichter we bij de
moderne tijd komen des te meer wij weten
over haar bewoners. Eind vorige
had de familie Gootjes veel land van
Butterhuizen in bezit. Andere
familienamen diehier voor
komen waren Wagenaar,
Van der Oord, Kalis
en Spaan.
Het aantal boerderijen en bijgebouwen
wisselde door de eeuwen heen. Het
buurtschapje was op z'n grootst in 1901 en
telde toen vier stolpboerderijen, een
rentenierswoning en bijbehorende schuren.
In 1922 werd de laatste stolp gesloopt en
hield Butterhuizen op te bestaan.. De
grond van Butterhuizen ligt nu voor een
deel begraven onder het asfalt van een
vierbaansweg.
We volgen de geschiedenis van
Butterhuizen aan de hand van de grootste
stolp en tevens de boerderij die het langst
is blijven staan: de stolp Westerweg 4,
welke in 1992 moest wijken voor de
verbreding van de Westerweg. Deze
boerderij werd in 1866 gebouwd door
Maarten Kalis en kwam in de plaats van
een oudere boerderij. Die eerste stolp was
in 1832 eigendom van Jacob Hoogland.
Westerweg 4. Zij trouwde Maarten Kalis,
een boerenzoon uit de Schermer, wiens
familie reeds generaties lang daar hun
landerijen hadden. Door zijn huwelijk met
Elisabeth verwierf Maarten Kalis de
boerderij aan de Butterhuizen. Blijkbaar
was het pand in zo'n slechte staat dat hij
het sloopte en op diezelfde plaats een
nieuwe stolp liet bouwen.
Maarten Kalis werd een bekende
persoonlijkheid aan de Butterhuizen. Hij
was zeer bevriend met de burgemeester
van Sint Pancras, tot welke gemeente
Butterhuizen toen behoorde. Hij zat zelfs
in de gemeenteraad van die gemeente. Om
zijn gronden aan de andere kant van de
ringvaart te kunnen bereiken bouwde hij
samen met Jan Heddes in 1875 een houten
rijbrug over de ringvaart. De oudere
Heerhugowaarders onder ons kennen deze
brug nog als de 'Maarten Kalisbrug'. De
bewoners van Butterhuizen hadden via
deze brug een korte verbinding met Sint
Pancras. De brug werd gesloopt in 1938
toen de ringvaart van Heerhugowaard
werd verbreed. De boeren van
Butterhuizen werden toen in de
gelegenheid gesteld om hun 'overzeese
gebiedsdelen' te ruilen tegen land in de
polder Heerhugowaard.
In 1935 werd langs de ringdijk de
Westerweg aangelegd. Tot dan hadden de
boerderijen hun erf tot aan de ringdijk en
vond het vervoer uitsluitend plaats op de
ringdijk zelf. De Westerweg bij
Butterhuizen dateert dus van 1935 en werd
aangelegd door de voortuinen van de
stolpen daar. De meest zuidelijke stolp, die
bewoond werd door de familie Cees
Gootjes, stond te dicht op de dijk en moest
voor de aanleg van de Westerweg gesloopt
worden. Dit was de eerste sloop aan de
Butterhuizen in het kader van de
vooruitgang. Samen met deze stolp moest
ook de boerderij naast die van Maarten
Kalis wijken voor de Westerweg. Deze
werd eerst bewoond door de familie Spaan
en kwam later in handen van Maarten
Kalis, het pand was vanaf 1865 al niet
meer in gebruik als woonhuis en diende tot
de sloop in 1935 als stal.
Maarten Kalis liet naast zijn stolp
Westerweg 4 in 1901 een rentenierswoning
voor zijn oude dag bouwen. Het is deze
rentenierswoning die in 1992 samen met
de boerderij werd gesloopt. De zoon van
Maarten Kalis (Kees Kalis) huwde met
Maartje Gootjes (steeds dezelfde
familienamen keren terug aan de
Butterhuizen) en nam de stolp Westerweg
4 over van zijn vader, terwijl Maarten
Kalis in de rentenierswoning ging wonen.
Aangezien Kees kinderloos bleef gingen
stolp en rentenierswoning in 1933 over in
door Henk Komen
6
7
