meisjestoer dan maakten we poppen van een knikker en wat oude lapjes en haar van uitgehaalde zwarte sajet, dat zulke mooie krullen maakte. Poppenhuizen werden gemaakt van een taartendoos of een schoenen doos. Maar daar was niet zo gemak kelijk aan te komen. Een van de kinderen moest al een zusje of broer tje gekregen hebben, anders moest je maar bij de winkelier om een doos vragen. 1 Een geliefd spel voor onderweg was "an pik". Als het tenminste knikkertijd was. Je moest er een grote lodder of een stuk steen of grof grind voor hebben. Een gooide op en de ander probeerde de lodder of steen te raken. Was het raak dan werd dat met een knikker betaald. Zo kwam je ongemerkt bij school aan. De historie van het oude Butterhuizen en zijn omgeving -2 Door een toenemende behoefte aan nieuwe landbouwgronden ging men ertoe over om het veenpakket, dat achter de duinen lag en zich uitstrekte tot voorbij het huidige LJssel- meer, te ontginnen. De ontginning van het veen heeft plaatsge vonden vanuit de plaatsen waar menselijke bewoning al lange tijd mogelijk was, zoals de duinen aan de kust en de oude nederzet tingen langs veenrivieren. Vanuit deze oude woonkernen groef men sloten recht het veen in. Door het evenwijdig aan elkaar graven van sloten en greppels in het veen werd het veenpakket ontwaterd. Het veen werd hard en daardoor een geschikte grond voor landbouw. Was men met het graven van sloten tot een bruikbaar oppervlak gevorderd, dan werden de nieuwe veenakkers door een dwarssloot of soms door een veendijkje afgesloten van het nog niet ontgonnen veen. Zo voorkwam men dat regenwater vanuit de hoger gelegen, nog niet in cultuur gebrachte, veengebieden over de nieuwe akkers zouden stromen. Naarmate men zich met de ontginnings werkzaamheden verder van huis ging bege ven, groeide de behoefte aan een nieuwe vestiging én zo kon het dan komen tot de stichting van een nieuw dorp. Op deze wijze zijn de dorpen Oudkarspel, Noord- en Zuid-Scharwoude, Broek op Lan- gedijk, Veenhuizen en Oterleek ontstaan. De "moederdorpen" van waaruit deze dor pen zijn gesticht zijn Heiloo, Schoorl, Ber gen, Petten en Vronen (een niet meer bestaand dorp op de plaats waar nu Sint Pancras ligt). Het noordelijk deel van het Heerhugo- waards veengebied werd ontgonnen vanuit Schoorl en Bergen en strekte zich uit tot de oostgrens van het dorp Veenhuizen. Dat het oude verkavelingspatroon van Veenhuizen en de Berxwerck (de voormalige Noord- Scharwouderpolder, nu het grote kassenge- bied in De Noord) overeenkomt met dat van Noord- en Zuid-Scharwoude, is uit deze- veenontginning te verklaren. Ja ke Beers-Siep door Henk Komen 7

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

De Overhaal: historisch magazine Heerhugowaard | 1996 | | pagina 9