Cafe's en kermissen in
Heerhugowaard.
De kermis is een oud volksfeest. Vroeger
eigenlijk wel de enige mogelijkheid tot ver
tier. Lange werkdagen en een slechte ver
binding met andere plaatsen zorgden voor
een geisoleerd bestaan.
In dorpen en buurtschappen was er altijd
wel iemand die een herberg begon en jaar
lijks een kennis organiseerde.
Onze polder, met een over verschillende
buurtschappen verspreid wonende bevol
king, kende evenzovele heibergen. In het
begin van deze eeuw werd er wel op 11
plaatsen kermis gehouden. We gaan ze eens
na en beginnen in het noorden:
1. Het Jaaghuis: het markante vierkante ge
bouw met twee verdiepingen dat aan het
Verlaat op de Oostdijk t.o. de vroegere
Oude Niedorpersluis staat.
Daar kon vroeger de scheepvaart paarden
en jaagknechten huren om de schuiten door
de ringsloot langs de dijk te trekken.
In 1786 werd het de kastelein aan 't Verlaat
vergund tijdens de kermis 'om een sweep te
late rijde' (een paardenkoers met als prijs
een mooie zweep), mits er een douceurtje
(extraatje) voor de armen werd geregeld.
Na de opening in 1867 van de spoorlijn
naar Den Helder kwam er aan beide zijden
van het viaduct over de Laanweg een cafe
te staan. Het station aldaar werd een be
langrijk vervoerspunt voor land- en tuin
bouwproducten uit de omgeving. Totdat de
veiling van Noord Scharwoude werd ge
sticht, werden de producten ook bij het sta
tion verhandeld.
Aan de oostzijde stond cafe 'De Tijd' en
aan de westzijde:
2. Cafe 'De Nachtegaal': de kermis stond
bekend als 'de kermis bij Hurkmans'.
3. Cafe 'Bleeker'; hier wordt in De Noord
nog steeds kermis gehouden.
4. Cafe 'De Groene Kikker': dit cafe be
vond zich op de hoek Veenhuizerweg-
Schapenweg. daar werd in 1903 voor het
laatst kennis gehouden. Voor de kinderen
stond er een snoepkraampje. Hardlopen
was er voor de jongens van een jaar of 13.
De eerste prijs was twee gulden, de tweede
prijs een gulden. Voor de mannen was er
katknuppelen.
5. Cafe 'De Koffiemolen'.
6. Cafe 'De Hengstman': nu Middenweg
453. In 1792 kreeg de herbergier permissie
om behalve te laten katknuppelen, ook nog
een 'vool' (veulen) te verloten.
7. Veenhuizen: de buurtvereniging aldaar
organiseert er ieder jaar nog een gezellig
weekend voor de bewoners.
8. Swannerkermis: nog steeds in ere, werd
vroeger gehouden in 'De Heer van Jericho',
cafe 'Jak', 'Mariene' en 'De Swan'.
In 1792 werd aan de kastelein in "t Zwant-
tie' toegestaan hard te laten lopen, mits na
kerktijd.
9. Cafe 'De Draai': tijdens de kermis werd
een harddraverij gehouden en de kermis
werd flink gevierd. Wegens ongeregeldhe
den moet deze kennis zijn opgeheven.
10. Cafe 'De Rustende Jager': stond even
voorbij de kruising Rustenburgerweg-Mid-
denweg (ongeveer waar nu gezondheids
centrum 'De Schoof' staat).
Tijdens de kermis, die in de jaren twintig
werd opgeheven, stond er een draaimolen.
11. Cafe 'P. Fok': in de ZO-hoek van de
polder, waar Oostdijk en Huigendijk sa
menkomen, staat nog het huis. Als er ker
mis was in Rustenburg, deed deze
herbergier ook mee.
S.P. Borst
4