Het veilinglijntje van Noord Scharwoude Dorp
November 2022
58
Het café Spoorzicht
Hoe bijzonder was het dat een spoorwegmaatschappij een
kroeg bouwde! In 1915 bouwde de SSDN het café aan de
kopse kant van het emplacement, direct achter de stoot-
jukken, dat de toepasselijke naam Spoorzicht kreeg. Het
werd verpacht aan kastelein Dekker en kreeg al snel een
rol als pleisterplaats voor handelaren en los-vaste sjou
werlui. De gemoederen raakten er nogal eens verhit, het
vele bier dat werd geschonken zal daar ook een rol in heb
ben gespeeld. Het interieur en meubilair, eigendom van
de SSDN, kreeg het nogal eens te verduren. Dat bracht de
Kamer van Koophandel en de Noordermarktbond tot het
idee om het bestuur van de SSDN in 1932 voor te stellen
het schenken van bier te verbieden. Dat voorstel haalde
het niet omdat de zaak dan ook voor de pachter niet meer
aantrekkelijk was. Wel besloot de ledenvergadering de
prijzen van koffie en melk te verlagen. Dat had trouwens
geen effect op het alcoholgebruik. Het biljart kreeg het
ook te verduren; in overleg met eigenaar SSDN besloot
pachter Hop het te laten repareren. Hij betaalde in 1933
een bedrag van 1200 pacht aan de SSDN. Inmiddels was
ook kapper Langedijk in het gebouw ondergebracht. Zijn
scheersalon in Spoorzicht draaide niet florissant, waarna
hem een huurverlaging tot een huurprijs van 50 per jaar
werd gegund.
Daags na de brand op de bovenverdieping van café Spoorzicht
zijn de trieste overblijfselen bedekt onder een dikke laag ijs
van het bluswater. Ook de uiteinden van de sporen zijn
verscholen in een flink pak sneeuw. Noord Scharwoude
Dorp, 20 januari 1963.
Een aflopende zaak
Zeker na de Tweede Wereldoorlog werd de concurrentie
van de vrachtwagen merkbaar. Om een betere verlading
mogelijk te maken deed de SSDN in 1951 het verzoek aan
In oktober stond er een nieuw café, strakker en zakelijker
van uiterlijk dan de voorganger. De SSDN schafte 80 stoe
len, tafels en een nieuw biljart aan. Bij de opening was er
voor elke bezoeker een gratis kop koffie met sigaar. Pach
ter Witteveen exploiteerde het café weer en de beide kan
toorruimtes werden verhuurd. Tijdens de liquidatie van
de SSDN werd het café in 1974 met de complete inventa
ris voor 80.000 aan pachter Van Leeuwen verkocht.
Al snel liet de SSDN een nieuw café bouwen, zij het in een
zakelijke strakke stijl. Veel geld voor franje was er ook niet
want naast de uitkering van de brandverzekering moest
een groot bedrag worden geleend voor de herbouw.
In oktober 1963 werd de nieuwbouw opgeleverd.
Bestuur en pachter correspondeerden regelmatig over
zaken die in de huidige tijd futiliteiten lijken. Zo werd
in 1961 de toonbank verbouwd door de pachter en nam
de SSDN de schilderkosten op zich. In de nacht van 19
op 20 januari 1963 ontstond brand in de kantoorruimten
op de bovenverdieping van Spoorzicht. De schade was
enorm, al deden persoonlijke ongelukken zich gelukkig
niet voor. Door de strenge vorst en het vele bluswater
veranderde de uitgebrande ruïne in een waar ijspaleis.
Sloop volgde. Het café was voor de brand getaxeerd voor
53.090, maar gebouw en inventaris bleken onderverze
kerd voor 36.000. Het café was belangrijk voor de vei
ling en het dorp als vergader-, feest- en verenigingslokaal
en dus besloot de SSDN tot nieuwbouw. Een herbouw
werd door aannemer De Geus uit Broek op Langedijk ge
raamd op 56.400 en dat ging de SSDN dus veel geld
kosten. Een hypothecaire lening van 25.000 werd afge
sloten. Het bestuur probeerde NS te bewegen de finan
ciële afspraken te wijzigen. In 1963 schreef de SSDN aan
NS dat veel kleinere drie tot tien tons wagenladingen aan
het wegverkeer waren verloren. Daardoor daalde het
vervoer en uiteindelijk ook de inkomsten voor de N.V.
en haar aandeelhouders. Dividend kon al enige jaren niet
meer worden uitgekeerd en de onderhoudskosten aan
het veilingcafé bleken fors, zeker na de brand in dat jaar.
De SSDN verzocht NS daarom de overeenkomst te wijzi
gen door van het overbrengloon van wagens (sinds 1915
0,025 per wagen, later verhoogd tot 0,07 per 100 kilo
gram) een zeker percentage voor de SSDN te bestemmen
van elke wagen. NS kreeg het in die jaren financieel ook
moeilijker en ging niet in op het voorstel.
5 fcwfcwfarr
