Het veilinglijntje van Noord Scharwoude Dorp
November 2022
49
Voor de grondaankoop en baanaanleg was een totaalbe
drag nodig van 194.250. De gemeenteraad van Noord
Scharwoude verstrekte ook een geldlening van 19.500
voor de aanleg. Het maatschappelijk kapitaal werd be
paald op 200.000, verdeeld in 400 aandelen van elk
500. Die aandelen waren ten dele weer gesplitst in on
deraandelen van 250, -, 100, - en 50, -. De N.V Spoor
lijn Station - Dorp Noord Scharwoude (hierna afgekort
tot SSDN) kocht de benodigde grond voor de spoorlijn
van particulieren, gemeente- en polderbesturen.
Van het aandelenkapitaal belandde 65.000 bij particu
lieren. Het doel om eindelijk tot een soepele afzet van de
groenten te komen was velen de investering waard. Be
sloten werd de aanleg en exploitatie te laten verzorgen
door de HSM. Deze maatschappij verzorgde de trein
dienst op de lijn naar Den Helder. Tussen SSDN en HSM
zou een overeenkomst worden opgesteld, waarover later
meer.
Het Stationsgebouw van Noord Scharwoude aan de spoorlijn
van Alkmaar naar Den Helder. Het werd geopend in december
1865 en voor reizigers gesloten in mei 1938. In verband met
de Tweede Wereldoorlog werd het tijdelijk heropend
tussen juni 1940 en mei 1947.
De snelle realisatie van de zijlijn naar Broek op Lange-
dijk werd in de omgeving van Noord Scharwoude met
argusogen gevolgd. Door de spooraansluiting nam de
tuinbouw rond Broek op Langedijk duidelijk toe en de
handel verplaatste zich. Ook rond Noord Scharwoude
breidde de tuinbouw zich uit, maar de omslachtige af
voer en verlading bleef.
De markt van 'Nieuw Leven' bij het station floreerde en
men begon zich al af te vragen of de aanleg van een zijlijn
dan nog wel nut had. Het doortrekken van de succesvolle
lijn naar Broekerveiling via Zuid- en Noord Scharwoude
naar Dirkshorn zou voor de tuinders ook een goed al
ternatief zijn. Dat plan was bijna in kannen en kruiken,
maar ketste af op ingediende bezwaren bij de provincie
die vervolgens geen toestemming gaf. Daarnaast speel
den er plannen voor de aanleg van de tramlijn Alkmaar
- Schagen en die lijn zou misschien ook een rol in het
goederenvervoer kunnen spelen.
Op 15 juli 1902 begon de exploitatie. De aanvoer van
steenkolen en de afvoer van landbouwproducten hoefde
nu niet meer via de losweg van Heerhugowaard te lopen.
Met ingang van de zomerdienst 1907 werd het goed ren
derende lijntje zelfs voor reizigersvervoer geopend; de
HSM reed zeven lokaaltreinen Alkmaar - Broek op Lan-
gedijk v.v., waarbij onderweg alleen werd gestopt aan de
halte Sint Pancras.
Van woorden naar daden
Op initiatief van wederom schoolmeester Brugman wer
den de plannen doorgezet. Op 19 oktober 1912 werd de
N.V. Spoorlijn Station - Dorp Noord Scharwoude opge
richt. Maar liefst 249 comparanten staan in de notariële
oprichtingsakte opgesomd. Artikel 2 van de akte geeft
duidelijk de bedoeling aan van de vennootschap: “het
aanleggen ven eene spoorlijn van het station Noord Scharwou-
de der Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij naar het
dorp Noord Scharwoude en de exploitatie van die lijn, hetzij
door haar zelf, hetzij door anderen”. De vennootschap werd
aangegaan voor de duur van zestig jaren.
Broek op Langedijk lukt het wel
Inmiddels had een aantal groentehandelaren rond de
eeuwwisseling aangedrongen op een spoorverbinding
naar de sinds 1887 bestaande veiling in Broek op Lan-
gedijk. De aanliggende gemeente- en polderbesturen
kwamen snel met een rentegarantie voor de geraamde
aanlegkosten van 76.000 over de brug, waarna de HSM
in acht maanden tijd de 2187 meter lange zijlijn aanlegde.
Het kon dus wel snel gaan! Vanaf een oostelijk van de
halte Sint Pancras gelegen aansluiting werd een enkel-
sporige verbinding naar de veiling aangelegd.
De kleine markten kregen het steeds moeilijker nu de
Broekerveiling heel veel omzet wegkaapte, niet in de
laatste plaats door de goede vervoersmogelijkheden per
trein. De wegkwijnende kleine markten gingen over van
concurrentie naar concentratie. Zij verenigden zich tot de
veilingvereniging 'De Noordermarktbond', met als doel
een gemeenschappelijke veiling te bouwen in het dorp
Noord Scharwoude.
De plannen voor een zijlijn naar die veiling kwamen
weer uit de kast en er werd een voorbereidingscommissie
gevormd uit plaatsen in de regio. Medewerking van alle
betrokken gemeenten en polderbesturen bleef uit, zodat
de commissie noodgedwongen haar opdracht teruggaf.
Het spoortje leek weer verder weg dan ooit.Alleen de
gemeente Noord Scharwoude bleef er nog in geloven,
evenals een aantal tuinders.
