glijntje van
Het veilin
oord
orp
Scharwoude
Wim Hoekema
Kool, kroeg en koelwagens
Na 25 jaar plannen kwam er 2,5 kilometer spoor
November 2022
48
Wie tegenwoordig met de auto over de N242 van Mid-
denmeer richting Heerhugowaard rijdt, ziet na het via
duct van de spoorlijn naar Den Helder links van de weg
een talud naast de provinciale weg. Wanneer even later
ook nog twee gemetselde bruggenhoofden in dat dijkje
zichtbaar zijn, is de conclusie al snel te trekken: dit was
een vroegere spoorbaan! En dat is interessant genoeg om
eens in de historie te duiken van deze goederenlijn van
station Noord Scharwoude naar de veiling van Noord
Scharwoude Dorp. De verbinding uit 1915 zou de grote
sanering in het goederenvervoer bij NS per 28 mei 1972
niet overleven. De spoorwegen gebruikten het koppel
teken in de naam Noord Scharwoude niet in de aandui
ding van de stations. Omwille van eenduidigheid wordt
in dit artikel steeds de officiële naam gebruikt, dus met
koppelteken.
De Schager Courant van 19 november 1893 geeft aan hoe
veel moeite en vooral tijd het kostte om dat station via het
water te bereiken: “Het vervoer van groenten per schuit naar
station Noord Scharwoude geschiedt door de sluizen, die ter
weerszijden van de ringvaart om den polder Heer-Hugowaard
in de dijken zijn gelegen. Het is daar somtijds zoo druk met
schutten, dat ledige vaartuigen die in den regel het laatst aan
de beurt komen, uren moeten wachten, eer zij kunnen worden
doorgelaten. Met het wegbrengen van een praam kool gaat dan
ook ongeveer een halve dag heen”. Dat was een verre van
ideale situatie. De afvoer van kool en aardappelen van
af station Noord Scharwoude was aanzienlijk. Als voor
beeld kan de periode mei 1900 - mei 1901 dienen, waar
in 36,5 miljoen kilogram kool werd verladen en 331.000
kg aardappelen. Per week 156 wagens van tien ton wa
ren eerder regel dan uitzondering. Om het omslachtige
transport naar de trein te verbeteren was al enkele jaren
voor het bewuste krantenartikel een plan ontstaan voor
een zijlijn van station Noord Scharwoude naar het dorp
Inleiding
Het tuinbouwgebied Geestmerambacht in Noord-Hol-
land bestond aanvankelijk uit ontelbare kleine eilandjes.
Het was een zogenoemde vaarpolder, waaruit de tuin
ders hun groenten, vooral kool, per schuit verplaatsten.
Dat was een omslachtig transport, zeker wanneer de han
del vanaf de markt bij de gereformeerde kerk in het dorp
Noord Scharwoude naar het in 1865 geopende station
Noord Scharwoude aan de spoorlijn Amsterdam - Den
Helder (Staatslijn K) moest worden getransporteerd.
Op 1 april 1909 zond groentehandelaar C. Trompetter
de feestelijk versierde duizendste wagen af voor export
via Nijmegen. Maar over de aanleg van een zijlijn naar
het dorp Noord Scharwoude bleven belanghebbenden
en bestuurders steggelen. Toen de plannen en financiële
garanties in 1900 bijna rond leken te zijn, gooide de Broe-
kerveiling roet in het eten.
Zolang het lijntje naar Noord Scharwoude Dorp nog niet
bestond moesten de groente-exporteurs hun goederen naar
station Noord Scharwoude varen en daar overslaan op
goederenwagens. De duizendste wagen van exporteur
Cornelis Trompetter was reden voor versiering en een
groepsfoto op station Noord Scharwoude, 1 april 1909.
Noord Scharwoude. Het plan strandde op de afname-
garantie van het aantal wagens waarover de initiatief
nemers het niet eens werden met de HSM, de exploitant
van Staatslijn K. Een vergelijkbaar plan uit 1896 haalde
het eveneens niet.
Vervolgens waren het de tuinders zelf die de plannen
voor een spoorlijn naar het dorp doorkruisten. In 1898
werd door een aantal tuinders een markt ingericht bij sta
tion Noord Scharwoude.
Deze markt, toch ook een soort veiling, stond bekend
onder de naam 'Nieuw Leven'. De lokale schoolmeester
Brugman was de grote initiator. Eerst werden hier vooral
bloemkolen verhandeld, vanaf 1 oktober 1900 ook andere
producten. Daarmee konden handelaren uit het noorde
lijke deel van Geestmerambacht een vaartocht naar de
Broekerveiling besparen en werd de handel rond Noord
Scharwoude versterkt. Door de ligging vlakbij het station
kon de handel snel worden afgevoerd.
o
Da 1000 wagon groenft van C Trompa’tor, Noord-Sctarwoude.
