Broekerhaven was economisch centrum
November 2021
33
Spoorlijn Zuiderdel
De Broekers wachtten de ontwikkelingen in de Waard
niet af. Er kwam in 1902 een eigen spoorlijntje vanaf Sint
Pancras naar het Zuiderdel in Broek op Langedijk.
De brug van Klaas van der Molen over de ringvaart bij Broekhorn.
Links Heerhugowaard en rechts zien we de Prins Hendrikkade in Broek.
De tuinder kon de beste prijs krijgen waar de meeste han
delaren waren en de handelaren waren weer gebaat bij
een zo groot mogelijke aanvoer. Elke veiling probeerde
daarom zoveel mogelijk tuinders aan zich te binden die
dan weer meer handelaren trok.
In 1918 maakten 4875 vaartuigen gebruik van deze over
haal. Het jaar 1925 was een topjaar met 8901 vaartuigen
die werden overgehaald. Einde jaren dertig werd de wes
telijke ringvaart van de Waard aanzienlijk verbreed om
het vaarvervoer van Langedijk en Heerhugowaard naar
Alkmaar te verbeteren. De houten Klaas van der Molen-
brug werd daarvoor in 1941 vervangen door een grote
ijzeren brug, de Groenebrug geheten. De Broekeruit-
valsweg werd als verbindingsweg tussen Langedijk en
Heerhugowaard over de Vlaarding aangelegd. Omdat de
overhaal op de Westdijk op de plaats lag waar de Groe-
nebrug kwam, werd een nieuwe overhaal ten zuiden van
de Groenebrug aangelegd.
Het land van Klaas van der Molen (het Buitenland) werd
van een stevige kade voorzien, de huidige Prins Hendrik
kade.
Overhaal aan de Westdijk
Voor de Waardse tuinders was deze ontwikkeling zeer
ongunstig. Bij het polderbestuur werd erop aangedron
gen dat Heerhugowaard zo snel mogelijk een goed be
vaarbare polder werd. In 1910 kwam het voorstel op tafel
voor het maken van een schutsluis in de binnenringdijk
bij Broekhorn. Het werd op de lange baan geschoven we
gens de kosten.
In 1912 kwam er wel toestemming tot het aanleggen van
een overhaal op de Westdijk. Deze kwam te liggen even
zuidelijk van de Klaas van de Molenbrug. Met een lier op
de dijk trok men de schuiten beladen met tuinbouwpro
ducten over de Westdijk de ringvaart in en van daar kon
men via de sluis bij de Spieringbuurt de Broeker veiling
bereiken. Dit was een hele verbetering voor Heerhugo-
waard.
Broek had naast een eigen haven nu ook
een eigen station. Dit veranderde de si
tuatie in Broekhorn ingrijpend. De tuin
ders uit Langedijk hoefden niet meer
naar de Broekerhoek. De Waarders na
men contact op met de spoorwegen in
de hoop dat die het lijntje van Swager
wilden overnemen en exploiteren.
Ook wilden zij een fatsoenlijke over-
laadplaats bij het station Heerhugo-
waard, maar de spoorwegmaatschappij
gaf niet thuis. Nog even heeft men een
veilinggebouwtje geplaatst bij de zuur-
koolfabriek van Klaas van der Molen,
gelegen bij de Broekerhaven, maar ook
dat werd geen succes.
In 1903 werd het lijntje van Swager op
geheven en werd het stil aan de Broek-
horn. De eens zo grote bedrijvigheid
daar behoorde tot het verleden. De vei
ling in Broek was voor de tuinders de
belangrijkste plaats geworden voor de handel.
Voor de tuinders in Heerhugowaard was de veiling in
Broek slecht te bereiken. De Waard was namelijk een
rijpolder, geen vaarpolder zoals het Geestmerambacht
waarin de Langedijker dorpen lagen. De tuinders brach
ten hun producten per boerenkar naar Broekhorn. Daar
moest alles in schuiten geladen worden om dan via de
ringvaart en de sluis bij de haven van Broek naar de vei
ling te varen. Dat was erg omslachtig en kostte veel tijd.
Andersom gingen de schuiten van de Langedijkers, na
te zijn geveild, naar Broekhorn omdat daar de spoor
wagons stonden. De Broekerhaven moet in die tijd een
zeer levendige aanblik hebben gegeven met al dat komen
en gaan van boten. Het was de economische levenslijn
gelegen tussen de Dijk van Broek en de Waard. In 1900
kwamen ruim 60 Waardse tuinders bijeen voor de oprich
ting van een groenteveiling. Het lag toch voor de hand,
nu zoveel schuiten dagelijks Broekhorn passeerden, om
daar een veiling mogelijk te maken. Er kwam een veiling
bij het station van Heerhugowaard. Dat was wel in het
voordeel van de Waarders die per boerenkar deze veiling
konden bereiken, maar niet voor de varende Langedij-
kers. Men had beter een vaarveiling kunnen bouwen in
de ringvaart bij Broekhorn die voor beide dorpen te be
reiken zou zijn. Maar dat is niet gebeurd.
-
