Arrestatie verzetsman Jacob Balder blijft in geheugen van dochter Willy (1927)
November 2021
12
Arrestatie vrijdag 23 juni 1944
“Ik zie nog die auto komen, hij was blauw. Drie mannen stap
pen uit en komen binnen. Ze kwamen voor mijn vader, wij
moesten allemaal de kamer uit. Mijn moeder zei dat ik melk
moest halen achteraan op de Dubbele Buurt. Mijn zusje Grietje
van 5 jaar moest ik meenemen. Het was wel niet zo ver maar ik
liep toch zo snel als ik kon met Grietje aan mijn hand. Ik voelde
dat ik vlug terug moest zien te komen. Toen ik terugkwam zag
ik nog net de auto wegrijden. Mijn vader zwaaide nog naar
ons. Dat was het laatste dat ik van hem heb gezien. Mijn moe
der zei “he he eindelijk rust”, zo stond ze onder spanning al die
tijd. Ze was vooral blij dat hij de geboorte van hun laatste kind
op 1 juni 1944 nog kon meemaken.
Er was altijd drukte, we hadden echt een doorloophuis. Soms
waren er wel meer dan 30 personen in huis. Veel Joden ook in
huis, er was een gezin dat wel een half jaar bleef. Mijn moeder
was helemaal van slag en lag wekenlang in bed. Ik moest met
mijn 16 jaar het hele huishouden runnen en er was nog de baby
van ruim 3 weken. Die bracht ik voor de borstvoeding naar
mijn moeder en verder zorgde ik voor de baby.”
Uitreiking in december 1984 van het Verzetsherdenkingskruis. Groepsfoto in de hal
van het gemeentehuis in Noord-Scharwoude. Grietje Balder-Schaap 5e van links.
Wat gebeurt er verder met Jacob Balder?
Bij de niet zachtzinnige verhoren weten de Duitsers on
der meer dat de geroofde uniformen en andere spullen
uit Amsterdam bij Jacob een dag thuis hebben gelegen.
Op 13 juli 1944 rijdt een auto hem naar Alkmaar en hij
moet het huis aanwijzen waar het daarna werd gebracht.
Daar is het allang weer weg en alle sporen zijn er al uit
gewist, dus dat is niet erg. Dat huis zal hooguit wel ver
dacht blijven.
Maar niet alleen Jacob zit vast als belangrijk verzetsman.
Heel wat kopstukken zitten in de gevangenis en het
verzet wil ze graag bevrijden. Op 16 juli 1944 overvalt
een Knokploeg het Huis van Bewaring aan de Wetering
schans in Amsterdam maar ook deze bevrijdingsactie
mislukt. Diezelfde dag worden de opgepakte overvallers
en de gevangenen, waaronder Jacob, geëxecuteerd in de
duinen bij Bloemendaal.
Daar is in Broek op Langedijk en bij het gezin Balder ech
ter niets van bekend. Die moeten maar zien te overleven
zonder het inkomen van hun vader.
Pas in juni 1945 komt die duidelijkheid als een ambte
naar naar Grietje belt. Als ze opneemt met “Met mevrouw
Balder”, krijgt ze de harde mededeling: “dat is dan nu de
weduwe Balder, uw man is gevonden in de duinen bij Bloe-
mendaal.”
Bevrijding en daarna
De herdenking en viering van 4 en 5 mei is voor Willy
altijd heel moeilijk geweest:
“Het was feest op 5 mei 1945 want de oorlog was afgelopen.
Voor ons was het echter helemaal geen feest want mijn vader
Donderdagmiddag had een telefoontje Jacob al gewaar
schuwd, maar zelf onderduiken wilde hij niet. Hij wilde
zijn post niet verlaten.
Vrijdagmiddag tegen 18.00 uur, zijn vrouw Grietje heeft
hem net geroepen van de overkant waar hij bij de domi
nee op bezoek was, komt er een auto aan. Bij zijn arresta
tie vonden ze in de linker zak van zijn jas (hij was links)
een pistool, die had hij mee voor 'een klus' in Warmen
huizen die middag. Hij wordt meteen meegenomen en
hij komt aan het warme eten niet meer toe.
Om 21.00 uur komt er nog een
huiszoeking, maar alles is dan
al weg dat tegen hem gebruikt
kan worden. Wel wordt de mo
tor meegenomen die in het lijk-
huisje staat.
Zaterdag wordt oudste doch
ter Maartje nog opgehaald en
zij zit enkele dagen in een ge
vangenis in Amsterdam. Ze
mag weer naar huis en als ze
iemand aanbrengt, dan zou
haar vader weer vrij komen.
Dat verbiedt haar moeder en
ze duikt een half jaar onder in
de buurt van Dirkshorn.
Willy, die een baan heeft op
het gemeentehuis van Lange-
dijk, raakt die baan kwijt als
NSB-burgemeester Stoutjes-
dijk hoort waarom haar vader
is gearresteerd. “Na een week
gingen we allemaal naar kennis
sen en familie. Daar bleven we
ongeveer 3 weken.”
Tl
7110
