[j
I
^g|g
II
z wk-P
i
j
r
p,
ii
a^i (lil flrg
Arrestatie verzetsman Jacob Balder blijft in geheugen van dochter Willy (1927)
November 2021
10
Groep 2000
Pas ver na de oorlog werd bekend dat hij ook prominent
lid was van de belangrijke Groep 2000. Geleid door een
vrouw, Jacoba van Tongeren, kenden de leden van deze
Amsterdamse verzetsgroep elkaar niet bij naam. Ieder
een had een nummer en Jacoba had een cijfercode ont
wikkeld waarvan zij alleen de sleutel wist. De code bleek
niet te kraken, daarom kon niemand een ander verraden
als die in handen viel van de vijand. Haar eigen code
nummer was 20 en als eerste van de groep gaf ze zichzelf
een 00. Daar is de groep naar vernoemd: Groep 2000, Ja
cob Balder krijgt het nummer 1400J. Er waren ongeveer
140 leden. Jacoba was actief in de Nederlands Hervorm
de Kerk en maatschappelijk werkster in interkerkelijk
verband. Zij kon daarom door het hele land reizen om
contacten te leggen.
Café de Witte Zwaan net voorbij het postkantoor in
Broek op Langedijk
Ze was door de kerk aangewezen als verbindende scha
kel met het verzet maar dit werd geheim gehouden. Zo
kon ze onderduikadressen en financiële middelen rege
len. Balder hoorde ook bij de Nederlands Hervormde
Kerk en was ook veel met onderduikers bezig. Bovendien
kende men hem als lid van een zogenaamde Knokploeg
(KP) die in Amsterdam opereerde.
Jacob Balder,
nummer 1400J
1944 wordt een beslissend jaar
In 1944 gebeurt er van alles waar Jacob steeds bij betrok
ken is. Eigenlijk vooral in de eerste helft van 1944. Het
begint al op vrijdag 14 januari 1944 als 7 mannen zich in
de loop van de avond bij hem verzamelen. Zij gaan een
overval plegen op het distributiekantoor in Zuid-Schar-
woude. Het gebouw staat in De Koog en is het vroegere
gemeentehuis van Zuid-Scharwoude.
Daaruit volgt weer andere onderduikadressen regelen,
bonkaarten brengen naar die adressen en meedoen met
allerlei verzetsacties. Hij verbergt ook neergehaalde pilo
ten om ze zelf of door anderen naar de grens te brengen,
waarna ze uiteindelijk via Spanje weer Engeland kunnen
bereiken. Hij heeft het er behoorlijk druk mee.
Steeds meer in het verzet
Voor het huisvesten van onderduikers is zijn vrouw
Grietje onmisbaar. Ze krijgt ze bij haar grote gezin en
moet voor allen het huishouden gaande zien te houden.
Die onderduikers wisselen ook steeds, want lang op een
plek blijven kan gevaarlijk worden.
Jacob krijgt het steeds drukker met zijn verzetswerk en
is regelmatig van huis. Willy: “vrijdag ging hij altijd naar
Amsterdam voor bonkaarten.” Hij bezorgt bonnen bij on
derduikadressen, doet mee met overvallen op distribu
tiekantoren, geeft leiding aan een verzetsgroep en woont
allerlei vergaderingen bij.
Als vervoermiddel gebruikt hij vaak een motor die aan
de overkant achter de Nederlands Hervormde kerk in
het lijkhuisje staat. Hij werkt samen met kopstukken uit
het verzet in de regio (Fritz Conijn) en heeft ook veel con
tacten in Amsterdam. Hij wordt in de loop der jaren zo
belangrijk in het verzet dat hij steeds meer in het vizier
komt van Duitse opsporingsinstanties. Die weten re
gelmatig mensen uit het verzet te arresteren en komen
steeds meer te weten over ene 'Ome Jaap'. Tijd om in
1944 een verraadster in te zetten die achter zijn geheime
activiteiten kan komen.
f 3
i
