er Willy (1927)
doc
in geheugen van
rres tatie verzetsman
Jacob Balder blijft
ja
Arie Kaan
De Gooi- en Eemlander, 22 juli 1943
November 2021
9
Gezin van Jacob Balder in juli 1943. Boven v.l.n.r. vader Jacob
Balder- Jacob jr. (1929) - Willy (1927)
Onder v.l.n.r. Annette (1934) - Grietje (1938) - moeder
Grietje Balder-Schaap - Maartje (1926). Op 1 juni 1944 zal
Louise nog geboren worden.
Meer dan genoeg ruimte voor zijn gezin en de nodige
bouwmaterialen. Na de inval van Duitsland op 10 mei
1940 en de snelle overgave na 5 dagen begint hij daarom
na te denken hoe hij dit kan gebruiken. Dat begint met
onderdak bieden aan een gezin met vier kinderen vanaf
oktober 1940. Gevlucht uit Amsterdam is dat gezin voor
lopig gered, ze wonen op het toneel. Slapen doen ze alle
6 in een klein vertrekje.
De werkplaats is stoffig en de kinderen spelen er tussen
de gevaarlijke machines. Maar een andere woning zoe
ken valt niet mee. De evacués uit Den Helder gaan steeds
voor zodat ze er in april 1942 nog steeds zitten. Een brief
aan burgemeester Schelhaas of er nu geen betere woning
is, brengt pas de zaak in beweging. Schelhaas schrijft een
officieel verzoek aan Bureau Vluchtelingenzorg Den Hel
der om “te willen overwegen Uw zorg ook over dit gezin uit
te strekken.”
Maar dat zijn niet de enige bewoners die extra in het
huis van Balder verblijven. Het gaat veel verder, joodse
en niet-joodse onderduikers komen daar ook nog bij. Dat
komt door zijn samenwerking met mensen uit het verzet
van de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderdui
kers (LO).
Links café De Witte Zwaan in Broek op Langedijk,
later woonhuis van gezin Jacob Balder
“Het is gek dat ik me alles nog steeds zo goed kan herinneren.
Niet dat ik er een trauma van heb, maar de herinnering gaat
ook nooit meer weg. Daar was het allemaal veel te ingrijpend
voor. Het is ook niet niks als je vader opeens wordt meegeno
men uit zijn huis en je hem daarna nooit meer ziet. De gevolgen
voor ons gezin waren daar ook te groot voor. We hebben ons
er wel goed doorheen geslagen na een moeilijk begin. Ik denk
dat de invloed op mijn eigen leven is dat ik er steeds op uit ben
geweest om veel vrijheid te hebben. Dit zou best eens door mijn
vader kunnen komen die juist zo bezig was voor die vrijheid
van het bezette Nederland.”
Ik spreek de dochter van een van de grootste verzetsstrij
ders die Langedijk kende. Zij, Willy den Hartigh-Balder,
weet alle details nog van die middag dat haar vader Ja
cob Balder werd opgepakt. Herinneren aan de hand van
foto's kan maar met die ene gezinsfoto uit juli 1943, die ze
koestert als een kostbaar kleinood. “Ik vond mijn moeder er
niet zo vrolijk op kijken en ik wist wel waarom: haar broer was
net daarvoor verdronken in het IJsselmeer”.
Maar laten we eerst eens kijken hoe het zover heeft kun
nen komen dat haar vader werd gearresteerd door de
Duitse bezetters. Waarom werd er zo intensief naar die
timmerman uit Broek op Langedijk gezocht? Hoe kon hij
uitgroeien tot een verzetsman die vergaderde met lande
lijke kopstukken uit het verzet?
Wie was Jacob Balder (1900-1944)
Jacob Balder, door iedereen 'Slakkie' Balder genoemd
zonder dat iemand hier de verklaring van wist, woont
met zijn gezin in Broek op Langedijk in wat ooit café De
Witte Zwaan was. Dat is aan de zuidkant van het post
kantoor en tegenover het vroegere gemeentehuis. Daar
naast was een stal die voor paarden en rijtuigen geschikt
was. Het geheel is nu ingericht als woonhuis en de stal
is een werkplaats geworden voor timmerman/aannemer
Jacob Balder.
Visscher verdronken. De 35-iarige Huizer
visscher Schaap is door het omslaan van zijn
boot verdronken. Het ongeval geschiedde op
het Ijsselmeer, nabij Valkeveen. Zijn vader wist
zich drijvende te houden op de omgeslagen
hoot en werd gered.
