Luchtig en grondi<
Houthandel
toe
sen:
iecen
Maarten Koning
De Stichting Langedijker Verleden heeft een aantal mooie
historische luchtfoto's in de beeldcollectie. Op deze lucht
foto's is een schat aan informatie te zien over het oude
Langedijk. In vogelvlucht is het perspectief net even an
ders dan op de grond. Bovendien heeft de ruilverkave
ling het landschap zeer ingrijpend veranderd. Reden ge
noeg om in de Otterplaat stil te staan bij deze bijzondere
foto's en het dorp eens 'luchtig' te bekijken, aangevuld
met leuke wetenswaardigheden en 'grondige' foto's.
We starten deze serie met een luchtfoto van het complex
van Houthandel Eecen in Oudkarspel. De foto is in de
jaren 50 van de vorige eeuw gemaakt door de KLM en
beziet het bedrijf van west naar oost. Toen was er op deze
locatie al 150 jaar sprake van een houtverwerkingsbe
drijf. In 1805 kocht Cornelis Eecen uit Schagen namelijk
een houtmolen in Alkmaar en liet deze verplaatsen naar
Oudkarspel. De molen vond een plekje in de Zuider-
koogpolder. Dat is een kleine polder ingeklemd tussen
de Achterburggracht en een meertje genaamd 't Waardje.
Dit meertje is een restant van het veel grotere meer dat
in 1631 grotendeels werd ingepolderd en bekend is als
de Heerhugowaard. De houthandel werd in de twee eeu
wen na 1805 steeds verder uitgebreid, totdat het begin
deze eeuw bijna het hele poldertje in bezit had genomen.
Van boomstam naar plank
Wat zien we precies op deze luchtfoto? De houthandel
floreerde in de wederopbouwjaren na de Tweede Wereld
oorlog, omdat er een grote vraag was naar bouwmate-
riaal. Van regionale leverancier in Noord-Holland werd
Eecen in deze tijd ook een grote leverancier in Friesland,
Groningen en Drenthe. Stichting Langedijker Verleden
heeft een prachtige bedrijfsfilm uit die tijd. Deze film
toont een goed beeld van alle werkzaamheden op het be
drijf en is op zondagmiddag in Het Regthuis te bekijken.
In de jaren 50 van de vorige eeuw werden er in Oud
karspel nog boomstammen verwerkt tot planken. In de
brede sloot rechts op de foto liggen boomstammen in het
water te wachten op verwerking in de zagerij. Helemaal
aan de bovenzijde van de foto is rechts nog net 't Waardje
te zien, waar nog meer boomstammen liggen opgeslagen
in het open water. De boomstammen werden voorname
lijk ingekocht in Scandinavië en Rusland en per schip
vervoerd naar Nederland via de havens van Delfzijl en
Zaandam. Daar werden ze samengebonden tot vlotten
en vervolgens via het Kanaal Omval-Kolhorn in kolonne
vervoerd naar Oudkarspel.
De boomstammen lagen daar eerst langdurig in een
balkengat. Wateren, feitelijk het in het water leggen van
boomstammen, is nodig omdat anders het gevaar bestaat
dat het hout gaat werken. Werking van hout is de vervor
ming die in hout optreedt onder invloed van vocht. Door
opname en afgifte van vocht kan hout namelijk zwellen
en krimpen, en in sommige gevallen kromtrekken of
scheuren.
Dankzij het proces van wateren raakte het hout uitge
werkt, waardoor de balken en planken die ervan werden
gezaagd recht bleven.
November 2020
49
