Bemaling Geestmerambacht met de molens van weleer
boezem uitslaan. In deze situatie voldeden de zes molens
in geen geval en uiteindelijk werd de windbemaling op
bevredigende wijze uitgevoerd door 11 molens.
De polder in 1880
Benoorden de Koorndijk en de Selschardijk in Harenkar
spel ligt de Ringpolder. Deze vormde in het begin een
aparte polder van 910 ha. Maar het gebruiksgemak in
combinatie met het geringe peilverschil tussen deze pol
der en de polder Geestmerambacht maakte dat uiteinde
lijk de sluisjes in genoemde dijken werden weggeruimd
en de Ringpolder werd toegevoegd. Het totaal uitein
delijk te bemalen oppervlak bedroeg hierdoor 4840 ha.
(Geestmerambacht) 910 ha. (Ringpolder) 766 ha. (de
gezamenlijke droogmakerijtjes).
Samen met de twee molens van de Ringpolder levert dat
bij een bemalingsoppervlak van 6516 ha., met 13 mo
lens, ongeveer 505 ha. per molen op. Deze 500 ha. bema
lingsoppervlakte bij een opvoerhoogte van ongeveer één
meter is in de loop der eeuwen een goede maat gebleken
om op wind een polder van deze grootte droog te kunnen
houden.
De poldermolens op de Oosterdijk
In de Otterplaat van 2000 heeft Jan IJff al eens onder de
titel "Wat is er overgebleven van onze watermolens?"
een uitgebreid overzicht gegeven van de molens op de
Oosterdijk en hun lotgevallen. Dus geef ik hierbij ter op
frissing van het geheugen slechts een samenvatting van
de belangrijkste kenmerken van deze molens. In onder
staande figuur worden de locaties van de molens met
hun aanduidingen weergegeven op een kaart van het
ambacht in 1880.
De aanduiding begint met de letter A voor de zuidelijk
ste molen te Sint-Pancras tot en met L voor de noorde
lijkste op het noordeinde van Oudkarspel. De J werd bij
de aanduiding niet gebruikt om verwarring met de I te
voorkomen. Tot in de achttiende eeuw werden de I en J
voor de ie- of j-klank nogal eens door elkaar gebruikt in
de spelling (een erfenis uit het Latijn, dat wel de i, maar
niet de j kent).
De 11 molens
Alternatieve naam
Locatie
In bedrijf
Vervallen
A
de Jan Huijberts molen,
nu de Twuyvermolen
St-Pancras
1663
nog bestaand
B
de Molen van Mulder
Broek op Langedijk
1597
1930 gesloopt
C
Broek op Langedijk
voor 1633
1887 verbrand
D
Broek op Langedijk
voor 1639
1867 verbrand
D2
Molen van Zwaantje
Broek op Langedijk
1868
nog bestaand
E
De Hubertsmolen
Broek op Langedijk
voor 1625
1908 verbrand
F
De Rootgesmolen
Zuid-Scharwoude
voor 1640
1930 gesloopt
G
Kotmolen van Hart
Zuid-Scharwoude
voor 1572
1934 verbrand
H
Verlaetsmolen
Noord-Scharwoude
voor 1567
1930 gesloopt
I
Arien Jewits molen.
Oudkarspel
voor 1626
1902 gesloopt
K
de Trompersmolen
Oudkarspel
1575
1879 verbrand
L
de Serwieldermolen
Oudkarspel
1575
1910 gesloopt
U zult opmerken dat er in bovenstaande staatje 12 molens worden genoemd terwijl we het meestal over '11 molens op de Ooster
dijk' hebben. Molen D2 is echter de vervanger van de verbrande molen D, zodat er altijd maar maximaal 11 molens tegelijkertijd
actief zijn geweest.
Oktober 2018
51
