Pannekeet, een Langedijker buurtschap in de Waard
De Hasselaarsweg omstreeks 1935 met op de achtergrond
de brug over de ringvaart, de Lange Balk. Rechts aan de
noordzijde van de Hasselaarsweg de boerderij
De Nieuwe Pannekeet (foto NHA).
Rond 1830 woonde Jan Zut (-1858) en zijn vrouw Trijn
tje Weel op de boerderij De Nieuwe Pannekeet. Toen Jan
overleed, nam zoon Arie (-1881) het tuindersbedrijf van
hem over. Hij was getrouwd met Maartje Schreuder. In
1870 sloopte hij de oude boerderij en bouwde op dezelf
de plaats een kleinere stolp. Na het overlijden van Arie
bleef Maartje achter met zes minderjarige kinderen. Haar
bezit kwam in 1884 in de verkoop, midden in de grote
landbouwcrisis, wegens het in gebreke blijven van de
niet meer op te brengen lasten. In de verkoopakte wordt
het pand 'de boerderij op de Southberch-ackers' genoemd. De
naam De Nieuwe Pannekeet is dan verdwenen.
Koper voor 8543 was Joannes Mes (1838-1906), pastoor
van de katholieke parochie in Langedijk. Deed hij deze
aankoop uit sociale overwegingen en konden daardoor
de weduwe Maartje Schreuder en haar kinderen er blij
ven wonen? In ieder geval werd de boerderij verhuurd.
Na het overlijden van Joannes Mes werd de boerderij
verkocht aan IJsbrand Spanjaard, groentehandelaar uit
Noord-Scharwoude. In de verkoopakte wordt genoemd
een boerenwoning nabij de Zwarte brug over de ring
vaart. Dat is de huidige Lange Balk. Spanjaard verhuurde
de boerderij aan Arie Jacobsz Groen (1854-1935), gehuwd
met Johanna (Jantje) Kos (1859-1931). Zij was de zuster
van Neeltje van Kleef-Kos.
De beide zusters Kos woonden dus tegenover elkaar aan
weerszijde van de Hasselaarsweg, Neeltje in de boerde
rij Pannekeet en Jantje in De Nieuwe Pannekeet. In 1912
kochten Arie en Jantje de stolp. Na het overlijden van
Arie in 1935 werd de stolp verhuurd aan Klaas van Stra
ten en zijn vrouw Anna Bekker. Zoon Jacob Groen (1887
1965), lid van de Tweede Kamer voor de KVP, verkocht
de boerderij in 1938 aan Provinciale Waterstaat.
De stolp werd gesloopt voor de aanleg van de Westerweg
en een nieuwe betonnen brug op de plaats van de houten
Lange Balk.
Heer van Zuid-Scharwoude
De meeste eilanden aan de Westdijk van de Zuid-Schar-
wouderpolder (in Langedijk spraken ze van Waarddijk)
waren in handen van de kerkmeesters van Oudkarspel en
van het armenhuis van Zuid-Scharwoude. Uiteindelijk,
op een enkele kavel na, kwamen deze rond 1840 allemaal
in handen van Adriaan Johan Cornelis Maas Geesteranus
(1805-1871). Hij had het leenrecht van Zuid-Scharwoude
gekocht zodat hij zich heer van dit dorp kon noemen.
Zijn vader was Pieter Cornelisz Maas (1766-1850) en zijn
moeder Wilhelmina Susanna Geesteranus (1772-1827).
In 1843 kreeg hij toestemming om de beide achternamen
van zijn ouders te gebruiken. Een dubbele naam was heel
deftig in die tijd. Hij kreeg daardoor het aanzien en de
status van een jonkheer. Maas Geesteranus was rechter
in Alkmaar, lid van Provinciale Staten van Noord-Hol
land en gemeenteraadslid van Den Haag. In 1834 trouw
de hij met jonkvrouw Catharina Anna Caan (1811-1914).
Na zijn overlijden in 1871 werd Catharina de erfgename.
Rond de eeuwwisseling verkocht zij haar bezit in de
Zuid-Scharwouderpolder.
Huis van Swart
Zuidelijk van de boerderij Pannekeet kwamen er aan
de Westdijk nog vijf woningen bij. Daartoe behoorde de
hiervoor al genoemde in 1916 gebouwde woning van
Dirk van Kleef, die naast de boerderij Pannekeet stond.
De eerste woning die halverwege de Westdijk werd ge
bouwd, was het huisje van Lijsbet Cornelis, genoemd in
1731 als huurster (huis B op kaart uit 1895). Eigenaar was
Claas Adelborst uit Broek op Langedijk.
Topografische kaart uit 1895 met daarop de Zuid-Scharwou-
derpolder. Aan de Westdijk (of Waarddijk) van noord naar
zuid staan: de boerderij De Nieuwe Pannekeet, de boerderij
Pannekeet, huis A gebouwd in 1906 (fam. Van Kleef), huis B
dateert van vóór 1731 (Jan Swart), huis C van rond 1900
(Jan Groen) en huis D gebouwd in 1875 (Johannes Koenis).
De H-nummers zijn de woningen en huizen aan de
Hasselaarsweg. Behalve Hasselaarsweg15 lagen deze buiten
de Zuid-Scharwouderpolder, evenals Westerweg 44,
de boerderij van Blokker.
46
Oktober 2018
I lasselaarsvi
Dc Nieuwe Pannckeet
Hoorderwijd
.Lange Balk
iuiderwiji
'Westdijk ofr
[Waarddijk*?
