<«0*
Pannekeet, een Langec
buurtschap in de
Mer
aarc
Henk Komen
Ten oosten van de Oosterdijk in Zuid-Scharwoude lag een groep eilanden in het meer de Waard. Deze eilanden
waren door de inwoners van Zuid-Scharwoude in gebruik als bosland of als bouwland. De twee grootste eilanden
werden het Hasselaarsbos en het Zuiderbos genoemd. Bij de inpoldering van het meer de Waard in 1627-1630 gin
gen de gravers van de ringvaart recht door deze eilanden heen. Daardoor kwamen delen van dat buitendijks land
van Zuid-Scharwoude binnen de nieuwe polder Heerhugowaard te liggen. Dergelijke oude gronden die binnen
een droogmakerij kwamen te liggen, werden druiplanden genoemd. Het was te duur voor de initiatiefnemers van
de inpoldering van de Waard om deze gronden van Zuid-Scharwoude aan te kopen. Daardoor bleven deze in het
bezit van die gemeente. Ze vormden binnen Heerhugowaard een aparte polder, de Zuid-Scharwouderpolder. Er
ontstond een buurtschapje dat Pannekeet werd genoemd. Met de gemeentelijke herindeling, in de tweede helft
van de vorige eeuw, werd de Zuid-Scharwouderpolder bij Heerhugowaard gevoegd. Het buurtschapje is verdwe
nen. Hier ligt nu de Hasselaarsweg met het bedrijventerrein De Zandhorst II.
sluitende ringdijk te voorzien. Ten zuiden van het Has
selaarsbos lag het eiland Zuiderbos. Dat eiland werd
wel aangekocht van Zuid-Scharwoude en kwam buiten
de Zuid-Scharwouderpolder te liggen. Door afvlakking,
inklinking en herverkaveling is er van de eilanden niets
meer terug te vinden.
Plempwerck en Zwarte brug
Tot de herverkaveling van de Zuid-Scharwouderpolder
in de jaren veertig van de vorige eeuw, bleef de oude mid
deleeuwse kavelstructuur gehandhaafd. Er lagen twee
meertjes met de namen Noorderwijd en Zuiderwijd. Het
oudste woonhuis in deze polder was het
Hasselaarshuis, gelegen op het meest oostelijk gelegen ei
land het Hasselaarsbos (hier staat nu Hasselaarsweg 15).
Het was een grote stolpboerderij die dateerde van voor
de inpoldering van de Waard. Eigenaar was de Amster
damse familie Hasselaar. In 1627 werd op een van de bin-
nengepolderde akkers een huisje aan de ringdijk (West-
dijk) gebouwd. Van dat huisje bestaat een kaartje uit 1632
waarop de plaatselijke situatie goed is te zien.
Een kaart uit het 'Caert
Boek' van Baert Claes uit
1632 (bron St. Den Huy-
gendijk). De bovenzijde
van de kaart is het wes
ten. We zien het huis
Pannekeet evenwijdig
getekend aan de Westdijk
van Heerhugowaard. In
werkelijkheid stond de
keet haaks op de dijk op
de middelste akker. Met
'plempwerck' bedoelde
men een aangelegde dam.
Hierover loopt nu de
Hasselaarsweg. Tegen
over de rechter akker ligt
nu de Lange Balk.
Hasselaarsweg
Westdijk
Pannekeet
Oosterdijk
w
Detail van de kavelkaart van Heerhugowaard uit 1631 (bron
RAA). De bovenzijde is het oosten. Het grijze gebied is het
oude ingepolderde druipland. Het Hasselaarsbos en de eilan
den aan de Westdijk vormden de Zuid-Scharwouderpolder.
De noordgrens (links op de kaart) is de Hasselaarsweg. Op de
hoek Hasselaarsweg en Westdijk staat het huis Pannekeet.
De eilanden van Zuid-Scharwoude lagen hoger dan de
omliggende ingepolderde grond van Heerhugowaard.
Ook lagen er grote waterpartijen tussen de eilanden.
Daardoor was het noodzakelijk om deze druiplanden te
voorzien van een omringdijk, zodat het een zelfstandige
polder binnen Heerhugowaard werd. In de waterdoor
gang aan de noordzijde legde men een dam. Nu loopt
hierover de Hasselaarsweg. Het eiland het Hasselaarsbos
had al grotendeels een beschermende dijk. Die dijk liep
van de boerderij Hasselaarsweg 15 in zuidelijke richting,
maar sloot niet aan op de ringdijk (Westdijk). Hier moest
eveneens een dam in het water gelegd worden om de
binnengedijkte gronden van Zuid-Scharwoude van een
Oktober 2018
43
ringvaart
Westdijk
Zuid-Scharwouder
polder
