verpeinzingen bij de voorp
Jan Marsman jr.
Geruime tijd voor de hittegolf van 2018 kwam de redac
tie bij elkaar om een keuze te maken voor de voorplaat
van de Otterplaat 2018. De keuze viel op deze foto van
de laadplaats bij het Broeker spoortje, uit de zogenoem
de 'collectie Van Bommel'. Dit is een serie glasnegatieven
waarvan de Stichting Langedijker Verleden een aantal ja
ren geleden heel goede scans ontving van een kleinzoon
van de maakster van deze foto's, Elise van Bommel, zie
de Otterplaat 2013. Elise van Bommel, geboren in 1877,
was de dochter van voormalig burgemeester J. van Bom
mel van de gemeente Broek op Langedijk (1864-1880) en
Zuid-Scharwoude (1869-1880). Zij fotografeerde veel,
ook in Langedijk. Op dat artikel in de Otterplaat 2013 is
helaas geen reactie gekomen, dus ook de toen gestelde
vraag 'Wie is de dame op die foto en waarom staat zij
daar?', bleef onbeantwoord.
Waarschijnlijk was het een gewone werkdag, waarop de
geveilde producten werden overgeladen in spoorwagons
voor verzending naar de verste uithoeken van Neder
land en ook het buitenland.
Iedereen op de foto was met zijn werk bezig en nam even
een kort moment de tijd om te poseren voor de fotograaf.
Nu we het over de groep personen op de foto hebben,
iedereen heeft een pet op en een enkeling een hoed, maar
niemand ging blootshoofds. Enkele mannen roken een
pijp en bij de deur van de tweede wagon staat één man
met een sigaret, toen een nieuwigheid.
De foto is in ieder geval gemaakt na 1902, toen het spoor
lijntje naar Broek op Langedijk werd geopend, maar vol
gens ons ook weer niet veel later dan 1902.
Gezien de producten die
worden overgeladen van
de houten schuiten in de
wagons, zal de foto in de
herfst zijn gemaakt. In de
schuiten op de voorgrond
ligt gele en groene kool.
Voor de wal ligt links op
de foto (voor de dame) een
schuit met bloemkool, die
altijd met het blad eraan
en ook omgekeerd werd
verhandeld en verzonden,
tegen het verkleuren van
de witte bloemkool. Rechts
daarnaast ligt een schuit
met rode kool.
Bij een nadere beschouwing van deze foto contrasteert de
dame met de overige aanwezigen. Niet alleen omdat zij
de enige dame is op de foto, maar ook omdat zij daar
staat in mooie kleding met een grote hoed op, mogelijk is
het Elise van Bommel zelf. In haar hand heeft zij een klein
koffertje, is zij op (door)reis? Als de dame inderdaad Elise
van Bommel is, lijkt daarmee de vraag 'Wie is de dame op
die foto en waarom staat zij daar?' opgelost.
Op de foto staat rechts naast haar een oudere man in zijn
'zondagse pak'. Dat de man in een keurig pak staat sug
gereert dat hij mogelijk een van de grotere groentehande
laren uit Broek op Langedijk is.
In de schuiten staan de tuinders of hun knechten te wach
ten tot hun schuit wordt gelost. Op de wal en in de wa
gons staan veel arbeiders van 'de transport'. Tussen deze
grote groep transportarbeiders en tuinders staan ook een
paar mannen in pak met een boekje in hun hand. Mo
gelijk is dit administratief personeel, dat toeziet op een
juiste verzending van de tuinbouwproducten.
Vervolgens ligt er een schuit met grote manden, deze lig
gen wat schots en scheef in de schuit. Het voorste gedeel
te van de manden lijkt gevuld, omdat er een deksel op
de mand zit, de achterste manden zijn leeg. Het is niet
duidelijk wat er in de manden vervoerd wordt, misschien
heeft een van onze lezers een idee?
Bij nagenoeg alle schuiten ligt of staat een kloet, want alle
tuinders moesten hun schuiten met 'ellenbogenstoom'
voortbewegen. Op enkele schuiten ligt een mast met een
opgerold zeil, bijvoorbeeld rechts op de voorgrond. Tuin
ders die verder weg van Broek op Langedijk woonden
zoals Sint Pancras of Koedijk, kwamen vaak zeilend naar
de veiling.
Over de spoorwagons valt niet veel te zeggen.
De toenmalige spoorwegmaatschappij H.IJ.S.M. had en
kele duizenden van dergelijke goederenwagons, waar
van een aantal met een zgn. remmershuisje, het hokje op
de voorlaatste wagon.
2
Oktober 2018
