ÏS
Speurtocht naar overlijden Jacob Kaas en Gerrit Smak in Tweede Wereldoorlog
Onder hen zo'n 30 Nederlanders, waar Jacob en Gerrit
deel van uitmaakten. Ze werden overgebracht naar de
politiegevangenis Berlijn-Alexanderplatz. Deze gege
vens zijn langzamerhand aan de zoekdienst naar vermis
ten verteld door de vier overlevenden van de groep. Van
deze periode is in Duitsland weinig bewaard gebleven
om de gebeurtenissen te kunnen reconstrueren. Mogelijk
zijn gegevens opgeslagen in ontoegankelijke Russische
archieven.
Vijf aanklachten voor de arrestatie zijn voor slechts een
paar individuen bekend, er was geen gezamenlijke aan
klacht. Bij Jacob Kaas werd expliciet door de verteller
vermeld dat hij gevluchte Duitse FLAK-medewerkers
had geholpen. Verdere individuele aanklachten waren:
diefstal van munitie, sabotage, werkweigering, veel meer
geld in bezit hebben dan mocht. In de gevangenis moeten
ze een aantal malen zijn verhoord en mogelijk ook gemar
teld, gezien de werkwijze van de SS op andere plaatsen.
Ze hebben echter nooit iets losgelaten. Is dat logisch bij
zo'n grote groep (75 man) en meerdere nationaliteiten?
Al op 8 december werden ze door een gevangenisarts
gekeurd of ze in staat waren om te werken. Ze waren
politieke gevangenen geworden. Bij een oudere Neder
lander werd door de arts vermeld dat hij 'verstopping'
had, op 14 december overleed hij in Sachsenhausen. Op
12 december 1944, 14 dagen na hun arrestatie werden ze
overgebracht naar het concentratiekamp Sachsenhausen,
vlakbij Oranienburg ten noorden van Berlijn. Van een
proces zal in die korte tijd geen sprake zijn geweest.
Kaart USA operaties, corridor t.o. Koblenz, tegenover leger
USA, eind januari 1945. Was heel belangrijk voor de SS
Merkwaardig was dat twee van de gevangengenomen
Nederlanders na drie dagen werden vrijgelaten. Volgens
insiders waarschijnlijk op voorspraak van hun Berlijnse
werkgever. Hoe ernstig en eerlijk kan dan de beschuldi
ging van sabotage zijn geweest? Of had de SS 'gewoon'
andere plannen met de mannen die toch al arbeidsslaven
waren?
De oorlogsgebeurtenissen vanaf september 1944
Om de verdere geschiedenis te begrijpen zijn de ontwik
kelingen in het tweede halfjaar van 1944 belangrijk.
D-day, 6 juni 1944 in Normandië, werd het begin van het
einde van de oorlog. In die junidagen landden 3,5 mil
joen Amerikanen en Britten in Frankrijk om het tweede
front te beginnen. Helaas leidde deze overweldigende
krijgsmacht niet tot een snelle overgave van Hitler. Van
af september 1944 begonnen de geallieerden de nachte
lijke luchtbombardementen op Duitsland te verhevigen.
Er werden gebouwen en belangrijke infrastructuur voor
het oorlogsgebeuren gebombardeerd. Met name spoor
wegknooppunten, spoorwegen en spoorbruggen in
het westen van Duitsland werden daarmee lam gelegd.
Bevoorrading van het front en het vervoeren van het
wonder-wapen de V2 naar de kust, waarmee Hitler de
oorlog hoopte te winnen, werd daarmee bemoeilijkt. Het
spoorwegknooppunt van Bingen en Bad Kreuznach, de
zogenaamde Kanonenbahn van Berlijn naar Metz, werd
zwaar getroffen. Eind 1944 begon Hitler nog het Arden
nenoffensief, voor dit front was ook veel materieel nodig.
WIESBADEN
FRANKE!
"W*
(fflfi WcfffSSé
Kaart WO2 Bad Nauheim
Rollend concentratiekamp, de 12e SS Eisenbahn Bau-
brigade (12.SS-EBB)
Vanaf september 1944 werden treinen met dwangarbei
ders ingezet om de schade die de bombardementen ver
oorzaakten te herstellen, zodat er weer treinverkeer met
het westelijk front mogelijk werd.
Half november 1944 werd begonnen met het organiseren
van de twaalfde en laatste mobiele bouwtrein.
32
Oktober 2018
ntftftfi
'tindort
bud IftiuJtgi
briedbht.
Qhtnhnsttin
Sb»11
p fiV'isy/
Kreuznach
n fiitrsHia1
'ersteln
benshsim
