Speurtocht naar overlijden Jacob Kaas en Gerrit Smak in Tweede Wereldoorlog In Bad Kreuznach in het westen van Duitsland was hij overleden aan longontsteking en bevriezing, naast on dervoeding. Het bericht van zijn overlijden was relatief gemakkelijk te vinden, er was een inschrijving op 10-2 1945 in het Sterbebuch van die plaats. Hij werd op de nabijgelegen joodse begraafplaats van Bretzenheim be graven. Ook politieke gevangenen bleken dus 'Unter- menschen' te zijn. In augustus 1946 hoorden zijn ouders over zijn dood. Het boek van Arie Kaan geeft geen opheldering over de dood van Jacob en Gerrit ver weg van Berlijn. En aanvan kelijke navraag bij het Rode Kruis in Den Haag evenmin. Mijn ome Kees Kaas, die iets eerder ook een ruim jaar in Berlijn moest werken, was met verlof thuisgekomen, maar niet meer teruggegaan en ondergedoken bij familie in de Horstermeer. Helaas is hij in 1948 bij een ongeval om het leven geko men, hem over die tijd vragen ging niet meer. Tegen mijn tante heeft hij niet veel verteld, alleen dat hij Gerrit Smak kende van Berlijn. Geen van de grote groep buitenlandse mannen (totaal ruim 70) die ervoor waren gearresteerd, heeft ook maar iets erover losgelaten. De archivaris in Bergen-Belsen roemde de solidariteit van de Nederlanders met hun (goede) vijanden. Mijn motivatie nam een andere wen ding. Dit zou een belangrijk verhaal zijn, Nederlandse dwangarbeiders in Berlijn die het Duitse Rijk hadden ge saboteerd. Bij die versie heb ik nu vraagtekens. Ik maakte een afspraak met het archief van het Rode Kruis in Den Haag om de daar aanwezige akten van de zoektocht naar de vermisten te bestuderen. De gebeurtenissen vanaf Berlijn-Grünau tot aan hun dood. In januari 2018 heb ik drie dagen in het archief van het Rode Kruis in Den Haag gezocht naar meer gegevens. De medewerker daar had mij ook in contact gebracht met een Duitse onderzoeker, die min of meer naar dezelfde gegevens zocht. Met zijn hulp en het combineren van onze gegevens kwam ik tot het verhaal van de laatste le vensmaanden van Jacob en Gerrit. Speurtocht in Bergen-Belsen Twee jaar geleden, zomer 2016, zou ik met een vriendin gaan fietsen in Duitsland. Bij de voorbereidingen van die tocht bleek dat we vlak langs Bergen-Belsen zouden ko men. We besloten om in de buurt te overnachten en een dag uit te trekken voor bezoek aan het herinneringscen trum. Van tevoren had ik contact opgenomen in de hoop meer te weten te komen. Dat lukte en ze waren blij met mijn komst, want nog steeds is veel onbekend over de vele mensen die naamloos zijn overleden in Bergen-Bel- sen. In het herinneringscentrum vertelden ze dat in Ber- lijn-Grünau, waar Jacob en Gerrit woonden, een verzets groep was geweest. De Nederlanders daar (circa 30 man) hadden in hun barakken Duitse FLAK (luchtafweer) -me dewerkers, in die tijd vaak door heel jonge Duitsers be mand, geholpen met vluchten. Op 28 november 1944 werd een groep van ruim 70 buitenlandse dwangarbeiders in een woongroep in Ber- lijn-Grünau door de SS opgepakt. Y- Verdenking Jacob Kaas Gedenkstatte Bergen-Belsen Oktober 2018 31 mimstkhii- van sociale /.aken NEDERLANDSE MISSIE TOT OPSPORING VAN VERMISTE PERSONEN EU' DE BEZETTINGSTIJD VGRAVEIÏHACE XOATENABRKAOK 10 TEL: II02A2 -1IOJ60 Plaats tn chitum van 2. Ouder welke najim gedeporteerd 3. Door wie gearresteerd deportatie 4, Reden van deportatie 5. Tegelijk gedeporteerd met 6. Opgesloten (Pol. bur. of Gev.) 7. Van wie hebt U deze gegevens 7 6, Leider van het transport c.q. naam bewakers 9. Overgebracht naar 10. Verder transport, met wie en waarheen 11. Naam en plaits kamp 12, Namen kamp- en werHeiders, bewakers 13, Naam en plaats vim tewerkstelling 14. Vrienden in plaats van deportatie: naam, t 15. Wanneer laatste bericht van gezochte (zelf verzondenj 16, Datum en plaats van verzending Sy W

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Van Otterplaat tot Groenveldsweid - Langedijk | 2018 | | pagina 32