Spaanse griep trof ook Langedijk in 1918
De 2e golf slaat ook in Langedijk toe
De kermisvieringen in september leverden ongetwijfeld
besmettingen op, maar het is nog met het minder gevaar
lijke virus. De zwaarste periode moet voor Langedijk nog
komen. Eind oktober en vooral in november 1914 duikt
het veranderde en gevaarlijke griepvirus op. Er vallen
snel dodelijke slachtoffers en daarom komen er kordate
maatregelen.
In Oudkarspel wordt begin november de lagere school
twee weken gesloten omdat de Spaanse griep flink
heerst. Daar zijn 2 leerkrachten ook ziek en onderwijzer
Horst overlijdt er zelfs aan!
ZUTDSCHARWOtTDE.
Alhier neemt de Spaansche griep eerder toe dan
af, Zij heeft thans haar eerste slachtoffer gediwht
Te Broek op Langendijk zijn er reeds 10 personen
aan bezweken.
Schager Courant, 23 november 1918
De lagere school in Zuid-Scharwoude gaat ook begin
november een paar weken dicht, 65 kinderen en enkele
leerkrachten zijn daar ziek. In Broek op Langedijk is een
derde deel van de bevolking ziek en gaan de bijzondere
én de openbare lagere school dicht.
Wat betreft Noord-Scharwoude is er iets vreemds aan de
hand. Er is geen enkel krantenbericht te vinden dat over
het sluiten van een school gaat. De gemeenteraad verga
dert op 28 oktober en de Spaanse griep wordt niet eens
besproken. Wel is er in de rondvraag een verhitte discus
sie over een gehouden oefening met de brandspuit. De
leden waren niet ingelicht zodat alleen de commandeurs
hadden geoefend. De burgemeester had dit op eigen
houtje geregeld en er was nog zo afgesproken dat het
een grote oefening zou worden. Het besluit van de raad
wordt miskend en is de spuit nu wel goed? Dit is het top
punt en dit mag in de pers! Nee, in Noord-Scharwoude is
de Spaanse griep geen belangrijk onderwerp.
Voor geheel Langedijk geldt dat de Sint Maartenviering
voor de kinderen op 11 november wordt verboden. Een
goede beslissing want november wordt echt een ramp-
maand. Opvallend is dat de meeste slachtoffers dan in
Broek op Langedijk vallen, in totaal 14. Dat is meer dan
de 11 slachtoffers in die maand in de andere drie dorpen
samen. Hoe kan dat? Zou het komen omdat er in Broek
op Langedijk veel water is naar verhouding? Waar dan
weer veel wilde waterdieren zijn zoals eenden en gan
zen? Verder zijn de Langedijker leefomstandigheden ge
lijk en kun je toch niet stellen dat de bevolking in Broek
op Langedijk minder sterk of ongezonder is? Omgekeerd
is het ook niet te verklaren dat er in Noord-Scharwoude
in november maar twee overlijden. Zelfs voor heel 1918
is het aantal overledenen daar extra laag.
Het vele water in Broek op Langedijk is hier goed te zien. Kon
den daarom wilde waterdieren (eenden, ganzen), die zelf niet
ziek worden, het virus daar makkelijker verspreiden?
Echt goede redenen zijn er eigenlijk niet te bedenken voor
deze opvallende cijfers. Het enige verschil in gedrag met
de andere drie dorpen zou een intensiever kerkbezoek in
Broek op Langedijk kunnen zijn. Zou dat het virus in de
kaart hebben gespeeld? Dat zou wel heel schokkend zijn,
maar we weten het gewoon niet.
Laten we eens precies de overlijdenscijfers per dorp be
kijken over een periode van tien jaar en kijken welke ver
schillen er te zien zijn.
De verschillen in overlijdenscijfers per dorp
We moeten wel in ogenschouw nemen dat er verschil is
in het aantal inwoners per dorp.
Op 31 december 1918 is dat:
Oudkarspel 1.996
Noord-Scharwoude 1.726
Zuid-Scharwoude 1.803
Broek op Langedijk 2.316
Broek op Langedijk heeft dus de meeste inwoners en
vooral ten opzichte van Noord-Scharwoude is dat best
veel: 590 meer.
De afkortingen in het volgende schema zijn:
Broek op Langedijk BOL
Zuid-Scharwoude ZS
Noord-Scharwoude NS
Oudkarspel O
Oktober 2018
27
