L
Spaanse griep
in
^angec
K
K
Arie Kaan
- BROES OP LANGEND IJK.
Te Broek, op Langendijk heerscht 3e Spaansche griep
in- matige mate. Op 't oogenblik staan 7 lijken boven
aarde De gemeente telt ruim 2000 inwoners.
- ZUIDSCHARWOUDE.
Te Z u ids chnrwoude is de sluiting der school weer met
een week verlengd.
- LANCED IJK.
In de gemeenten aan Een Langedijk ia St Maarten^,
viering verboden wegen? ket heerscken van 3e Spaanu
scke griep,
Schager Courant, 12 november 1918
Spaanse griep?
Bijna niemand weet nog wat voor slachting deze griep
100 jaar geleden heeft aangericht. Ja, de enorme slach
ting van de Eerste Wereldoorlog die in 1918 eindigde,
dat weten veel mensen wel. Die verschrikkingen met
in totaal zo'n 20 miljoen slachtoffers in ruim 4 jaar zijn
dan ook veel beschreven. Veldslagen, stormlopen van
uit de loopgraven, militaire strategieën en heldendaden
lenen zich ook goed voor spannende verhalen.
Maar wat valt er te zeggen over mensen die dood gaan
in bed wegens griep? Wat voor spannends is daarvan
te maken? Het duurde ook maar ruim een jaar waar
bij ook nog in een korte periode de meeste slachtoffers
vielen. Maar dat waren er wel 50-100 miljoen op een
wereldbevolking van 1,8 miljard 1800 miljoen)! Veel
meer dus dan de gehele Eerste Wereldoorlog.
Die zogeheten 'Spaanse griep' ging de hele wereld over,
een pandemie. Het bleef dus bepaald niet beperkt tot
Spanje en kwam daar ook helemaal niet vandaan!
Hoe kon een griep zo dodelijk worden en zich zo snel
verspreiden tot in Langedijk aan toe? Laten we eens kij
ken hoe dit allemaal kon gebeuren en vooral nagaan
hoe erg Langedijk getroffen werd.
Eerste berichten
Het is 1918 en de Eerste Wereldoorlog gaat een beslis
send jaar in. Door de censuur komt niet elk bericht in de
krant van de landen die in oorlog zijn. Zeker berichten
die onrust geven en het moreel van de bevolking en het
leger ondermijnen, worden niet gepubliceerd. Waarom
zou je zeggen dat een flink deel van je bevolking en je le
ger behoorlijk ziek is? Dat zou de vijand maar op ideeën
kunnen brengen. Spanje is echter neutraal en in dat land
wordt er wel volop over geschreven. Die berichten drin
gen na enige tijd door in andere landen, maar gaan over
Spanje en dat het daar zo erg is. Ook in Langedijk komen
die krantenberichten begin juni 1918 binnen.
De Schager Courant meldt dat er een geheimzinnige
ziekte is in Spanje die zich snel uitbreidt en 1/3 van de
bevolking ziek heeft gemaakt.
De ziekte blijkt nog redelijk onschuldig, hoewel er toch
soms dodelijke slachtoffers vallen. Door het massale ka
rakter kunnen de publieke en medische diensten het niet
meer aan. Alle lagen van de bevolking worden aangetast,
ook de Spaanse koning en vele ministers zijn ziek. Is het
daarom alleen een Spaans probleem dat andere landen
niet kennen? Verre van, andere landen worstelen ook met
deze ziekte die zelfs de hele wereld over gaat! Van de
wereldbevolking van 1,8 miljard zijn er 500 miljoen ziek
geworden. Juist de oorlogvoerende landen kampen op
grote schaal met dit virus omdat veel soldaten ziek zijn.
Het gaat een allesbepalende rol spelen waarbij vooral
Duitsland er veel meer last van heeft: daar zijn te weinig
reserves om de zieken te vervangen. Dat is een tegenval
ler want Duitsland dacht met een beslissend voorjaars
offensief in maart 1918 in het westen de overwinning te
behalen. Rusland was namelijk als vijand in het oosten
weggevallen door de Russische Revolutie in 1917. De
vrede met Rusland in maart 1918 zorgde ervoor dat alle
troepen in het westen konden worden ingezet. De eerste
tegenslag was al dat er sneller Amerikaanse divisies in
staat waren mee te vechten dan was voorspeld. Maar de
echte genadeklap was de Spaanse griep die in de zomer
zoveel slachtoffers maakte, dat de Duitse reserves dit niet
meer konden aanvullen.
DE GEHEIMZINNIGE ZIEKTE IN SPANJE.
Uit Madrid wordt over de gehainizmiiige ziekte nog
liet volgende aan de Times gemald; Hel eerste slacht-
oiler vuil het kwaadaardige stadium Is Maandag over
leden, De ziekte heeft haar goedaardig karakter varlo-
ion. In Madrid a Hom ziln 100.000 patiënten
Schager Courant 4 juni 1918
Al schrijf je er niet over uit militair oogpunt, het is er na
tuurlijk evengoed wel. Na de oorlog, toen er wel over
geschreven kon worden, bleek pas hoeveel invloed de
Spaanse griep had gehad. Het was bizar dat na uitge
breid onderzoek bleek dat deze griep helemaal niet uit
Spanje kwam maar de soldaten uit Amerika ermee be
smet waren! Maar laten we eerst eens kijken waarom
Amerika mee ging doen in de Eerste Wereldoorlog en
hoe de 'Spaanse' griep daar kon ontstaan.
Spaanse griep ontstaat in Amerika
Begin 1917 kondigt Duitsland de 'onbeperkte duikboten-
oorlog' af. Elk schip dat richting Engeland gaat, ook on
der Amerikaanse vlag, wordt getorpedeerd. Mede hier
door verklaart Amerika in april 1917 aan Duitsland de
oorlog.
Na die oorlogsverklaring is Amerika gedwongen een
veel groter leger op te bouwen. Er is alleen een beperkt
beroepsleger en daarom wordt de dienstplicht in mei
1917 ingevoerd.
Oktober 2018
23
