Hoe kwam Arie Bruin in een dodenmars terecht?
Verkerk moet uit de weg geruimd
Terwijl de gearresteerden al weken in Amsterdam zijn,
krijgt in Waarland de schoonzus van Jan Bruin bezoek
van Jan Verkerk op 12 mei 1944. Haar man Arie Boe-
kel krijgt de opdracht om Arie Bruin uit Noord-Schar-
woude te halen voor ondervraging. Voordat Arie Bruin
naar Verkerk gaat, vraagt hij aan de ondergrondse wat
hij moet doen. Hij krijgt de opdracht te gaan en tijd te
rekken. Ondertussen wordt contact opgenomen met
de in maart 1944 opgerichte Knokploeg (KP) Alkmaar.
Zo'n KP helpt onderduikers, doet aan overvallen (o.a.
distributiekantoren) en schakelt verraders uit. Zij zullen
een paar mensen sturen. De angst is namelijk erg groot
dat er door de verraderspraktijken van deze Verkerk nog
meer slachtoffers gaan vallen. Deze man moet echt uit de
weg worden geruimd.
Arie Bruin heeft tot het eind van de middag een lang ge
sprek met Verkerk die waarschijnlijk meer informatie uit
hem wil krijgen. Verkerk zegt dat er nog schoenen van
hem in de boerderij van zijn broer Jan Bruin staan uit
de tijd dat hij daar was ondergedoken. Hij wil ze terug
en Arie Bruin moet ze ophalen. Ze spreken af dat hij ze
's avonds krijgt in café Wolfswinkel, bij het station van
Noord-Scharwoude. Als de KP Alkmaar dit hoort, zien ze
dit als een mooie kans om Verkerk neer te schieten.
Hij kent namelijk de KP-ers niet en kan niet vermoeden
wat er staat te gebeuren. Twee KP-ers gaan erheen, waar
onder Gerard Veldman die hem neer zal schieten. Hij
is goed op de hoogte van de omgeving door zijn jeugd.
Geboren op de Pikstraat in Noord-Scharwoude, waar hij
woonde tot hij vijf was, woonde hij daarna van zijn vijfde
tot zijn twaalfde jaar in het Waarland (Smuigelpolder).
Als Arie nu duidelijk na binnenkomst de schoenen aan
hem geeft, dan is duidelijk wie ze moeten hebben. Ze
gaan er alvast heen en wachten af. Er is nog weinig be
zoek, Arie Bruin komt binnen met de schoenen in zijn
hand en loopt naar Verkerk om ze aan hem te geven.
Gerard Veldman trekt zijn wapen en mikt vier keer op het
hoofd van Verkerk die zwaar bloedend op de grond valt.
Ze laten hem voor dood achter want dit is vast niet te
overleven. De caféhouder krijgt de order het eerste half
uur niets te zeggen en de verzetsmensen verlaten snel
het café.
Verkerk slechts gewond
Maar wat niemand had verwacht: Verkerk overleeft de
aanslag wel en komt weer bij! Het resultaat was namelijk
een schampschot, een misser en wat raak was, gaf vooral
veel bloedverlies. Maar echt vitale delen zijn niet geraakt.
Zwaargewond weet Verkerk de Duitsers te alarmeren
en namen te noemen. De schoonzus van Jan Bruin, ziet
dat haar man Arie Boekel wordt meegenomen naar de
gevangenis Weteringschans in Amsterdam. Die zal twee
weken worden verhoord voordat hij weer naar huis mag.
De twee KP-ers duiken onder en krijgen verder geen last,
zij waren voor Verkerk onbekenden. Maar Arie Bruin, die
met de schoenen op hem af was gelopen, was bij Verkerk
natuurlijk bekend en hij wordt in de vroege ochtend van
13 mei 1944 opgepakt. Zijn dochter Gata is dan nog maar
drie jaar, maar herinnert het zich nog goed:
Ik was beneden in de keuken, daar was een trap naar boven
naar de slaapkamer en hij kwam door het trapgat in zijn onder
broek naar beneden. Hij werd meegenomen
door twee mannen. Ik vroeg daarna veel naar
mijn vader, mijn moeder zag ik soms huilen
met het schort voor haar gezicht. Als ik dan
vroeg waarom ze huilde, zei ze "maar pappa
is er toch niet" en dat begreep ik toen heel
goed".
Naar de gevangenis Weteringschans in
Amsterdam
Arie komt er niet bepaald met een paar
weken vanaf. Hij wordt vanaf 14 mei
1944 in de gevangenis Weteringschans
acht weken lang stevig verhoord.
Tot 8 juli 1944 duurt zijn gevangenschap
daar. Arie laat niets van belang los,
ondanks de met martelingen gepaard
gaande verhoren. Hij is dan wel niet zo'n
belangrijke verzetsman, maar met die
zware verhoren proberen de Duitsers wel
andere namen te krijgen van belangrijke
re personen. Uiteindelijk kan misschien
wel een heel netwerk worden opgerold.
Dit is café Wolfswinkel waar de aanslag binnen plaatsvond. Foto uit begin
jaren 50, maar café is na 1944 niet veranderd (foto uit familie-archief van
Henk Wolfswinkel, kleinzoon van de caféhouder in 1944). Weg rechtsonder
buigt af naar station Noord-Scharwoude.
Oktober 2017
35
