D
ipoorlljn
JriarwoTUKD
e
Jan Marsman jr.
Aanleg ging niet zomaar
Het is dit jaar precies honderd jaar geleden dat het dorp
Noord-Scharwoude met een eigen spoorlijn verbonden
werd met het spoornet van Nederland, en daarmee met
de rest van Europa. Er bestond al veel langer een stati
on Noord-Scharwoude, maar dat was ver weg van het
dorp gelegen bij Heerhugowaard-Noord, zie onder ande
re de Otterplaat van 2010, bladzijde 24 en volgende. Het
Station Noord-Scharwoude (dus gelegen bij Heerhugo-
waard-Noord) was tot 15 mei 1938 in gebruik en werd
op 10 juni 1940 weer in gebruik genomen tot 4 mei 1947.
Nadat Broek op Langedijk in 1902 aangesloten werd op de
spoorlijn Alkmaar - Den Helder ontstond daar een grote
bloei van de veiling, omdat de geveilde producten van
af toen makkelijker vervoerd konden worden. De aanleg
van de spoorlijn naar Broek op Langedijk was er daarom
mede de oorzaak van dat de veiling in Noord-Scharwou-
de een kwijnend bestaan begon te leiden. Steeds meer
leden van de veiling in Noord-Scharwoude gingen hun
kool in Broek veilen, daar was op dat moment de meeste
omzet en het idee leeft dat daar een betere prijs kan wor
den verkregen.
Om het nog erger te maken, is er in 1901 een comi
té opgericht dat een nieuwe spoorlijn gaat voorberei
den die van Dirkshorn naar Broek op Langedijk loopt.
Die lijn zal vanaf Dirkshorn eerst naar Oudkarspel
gaan, langs Noord- en Zuid-Scharwoude lopen en aan
sluiten op de bestaande spoorlijn bij Broek. De lijn
zal aan de westkant van de dorpen lopen. In 1903 is
het comité al zo ver dat er overeenstemming is met de
H.IJ.S.M (Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij,
Schoolmeester Brugman
voorganger van de NS) om de lijn aan te leggen. Alle be
treffende gemeenten, waaronder Oudkarspel, Noord- en
Zuid-Scharwoude en de polderbesturen zijn akkoord. Ze
willen allemaal bijdragen in de kosten en verstrekken ren
teloze voorschotten. Als dat doorgaat, zal er nooit meer
een spoorlijn vanaf station Noord-Scharwoude naar het
dorp komen. De bezwaren en protesten richten zich op
de Provincie die gelukkig nog geen toestemming heeft
gegeven. Dat helpt, de toestemming komt er uiteindelijk
niet en dit grote gevaar is op het nippertje afgewend.
Om het tij voor de veiling te keren kwam schoolmees
ter S. Brugman uit Heerhugowaard met het voorstel om
ook het dorp Noord-Scharwoude van een eigen spoor
lijn te voorzien. Dit plan wordt overgenomen door
een aantal notabelen en de tuinbouwverenigingen. Met
hun steun werd in 1912 de N.V. Spoorlijn Station-Dorp
Noord-Scharwoude en in 1913 de veilingvereniging
Noordermarktbond opgericht. Het plan omvatte de
aanleg van de spoorlijn en de bouw van een nieuwe
vaarveiling in Noord-Scharwoude. Gemeente- en pol
derbesturen en de H.IJ.S.M. werden benaderd om de
spoorlijn naar Noord-Scharwoude aan te leggen. Eind
september 1914 werd voortvarend met de aanleg van de
spoorlijn begonnen.
Feestelijke opening
Nadat het veilinggebouw in juni 1915 in gebruik was ge
nomen, werd op 1 september 1915 de spoorlijn feestelijk
geopend. De dankbaarheid voor iedereen die zijn beste
krachten aan de totstandkoming heeft gegeven zit diep
na al die jaren. Daarom wordt de dag begonnen met een
kranslegging op het graf van C. Kroon Mz., de vroegere
burgemeester van Noord-Scharwoude en Oudkarspel.
De opschrift van de krans luidt: "Den grondlegger der
Spoorlijn hulde: van een dankbaar nageslacht".
Getuige de krantenartikelen uit die tijd waren ongeveer
alle inwoners van Oudkarspel en Noord-Scharwoude
uitgelopen voor de feestelijke opening van de spoorlijn.
Beide dorpen waren versierd, er waren veel toespraken,
een feestelijke veiling met versierde schuiten en kinder
spelen. Van deze feesten werd een korte film gemaakt
door de firma Regter en De Jong, ambulante bioscoopex
ploitanten uit Edam, die ook een aantal eigen opnamen
produceerden. In die tijd waren film en bioscoop nog
heel bijzonder en vertoningen waren meestal op kermis
sen. Van deze film (van slechts enkele minuten) heeft de
Stichting Langedijker Verleden vorig jaar een kopie op
dvd geschonken gekregen van een donateur.
Ook passagierslijn?
Zoals vermeld was de spoorlijn dus opgezet als goede-
renlijn voor de veiling van Noord-Scharwoude voor een
snelle en efficiënte afvoer van de tuinbouwproducten.
De spoorlijn begon ongeveer bij het vroegere station van
Noord-Scharwoude, om vervolgens met een grote bocht
30
Oktober 2015
