it
hT
Keirmisiaim
Ikarspe
ie tui
nj€l
TUL (0
Jaap Kroon
Inleiding
Een zuster van mijn opa, Aagtje Greeuw, was getrouwd
met de kermisexploitant Dirk Winter, een telg uit een be
kende kermisfamilie. Het echtpaar kreeg twee kinderen:
Dirk en Martha. Gevieren trokken ze van kermis naar
kermis. Jarenlang hebben ze Oudkarspel als thuishaven
gehad. Ze bewoonden een schuit die in de winterperi
ode achter de bakkerij van Verkroost zijn ligplaats had.
"Tante Aagie van de schuit" werd ze binnen het gezin
van mijn opa en oma genoemd. Het reizen per schuit
raakte op een gegeven moment uit; de schuit werd omge-
ruild voor een omgebouwde verhuiswagen en nu werd
Limmen de thuishaven. We praten dan over de periode
1945 tot 1950. Oudkarspel werd wel de plaats waar ze
uiteindelijk naar terugkeerden. Ze liggen alle vier op de
begraafplaats van Oudkarspel begraven. Na de dood van
Martha kwam mijn tante in het bezit van een mapje per
soonlijke eigendommen. Dat mapje is uiteindelijk bij mij
terecht gekomen. Met behulp van deze map en de aanwe
zige kennis bij de Nederlandse kermisbond in Alkmaar,
is het me gelukt een schets te maken van het leven van
deze kermisfamilie.
De kermis in de loop der jaren
Dit verhaal begint ongeveer in 1910 met de luchtschom-
mel van Klaas Winter. Klaas was afkomstig uit Assen
delft. Hij trouwde in 1888 met Hendrikje Bregman uit
Ursem. In de huwelijksakte van het paar staat dat de
vader van Hendrikje carrouselhouder was. Omdat de
vader van Klaas brugwachter was, lijkt het aannemelijk
dat hij de kermisattractie van zijn schoonvader is gaan
exploiteren. Als we de berichtgeving in de krant mogen
geloven, was deze luchtschommel een enorme sensatie.
Later raakte de luchtschommel uit de gratie. Dat lot was
veel kermisattracties beschoren. De kachel was er goed
voor. De kermisexploitanten moesten mee met hun tijd.
In 1910 was er nog geen elektriciteit voor de aandrijving
en de verlichting van de attracties. De komst van de elek
triciteit bracht een grote ommekeer.
Misschien nog iets vóór 1910 deden de kermisbioscopen
hun intrede. De kermisgangers konden genieten van
bewegende beelden, begeleid door levende muziek. De
mensen wisten niet wat ze zagen. Kermistoneel was ook
zeer geliefd. Stukken als "De Twee Wezen" zorgden er
voor dat de zakdoeken voor de dag kwamen.
Nu is de kermis meer iets voor de jeugd met keiharde
muziek en hydraulisch aangedreven attracties.
De hoofdpersonen
Aagtje Greeuw, geboren te Oudkarspel op 18 april 1899
en dochter van Jacob Greeuw en Maartje Mulder, trouw
de op 23 februari 1922 in Oudkarspel met de kermisex
ploitant Dirk Winter, in 1897 geboren te Jisp. De ouders
van Dirk waren Dirk Winter, een jongere broer van Klaas,
en Aaltje Bregman uit Ursem. De familie was dus dubbel
aangetrouwd. Dirk en Aagtje kregen twee kinderen, Dirk,
geboren in 1923 en Martha, geboren in 1929. De Winters
Dirk Winter en Aagtje Greeuw op
waarschijnlijk hun trouwfoto
De schuit die als woning diende voor Dirk Winter en
Aagtje Greeuw en hun kinderen
22
Oktober 2011
