De brand in de Sint Maartenskerk in Oudkarspel
Dit kwam mede doordat de smalle Dorpsstraat hier en daar
belemmeringen vertoonde door geparkeerde auto's. De
Voorburggracht was toen nog water zodat de Dorpsstraat
de enige aanvoerroute was. Om kwart voor zes kon het ka
non worden ingezet. Deze spuit spoot over grote afstand
meer dan 2000 liter water per minuut via de galmgaten in
de toren, maar ook dat mocht uiteindelijk niet baten. Bijko
mend effect is geweest dat de door het vuur opgewarmde
klok bij aanraking met het koude bluswater is gebarsten.
in de toren en brandt de kerk gedeeltelijk af. Na deze
brand mist de toren zijn markante spits. De luidklok, die
uit 1562 stamde, gaat eveneens verloren. Er komt geen
nieuwe spits op de toren. Na de restauratie hangt er in
1638 wel weer een nieuwe luidklok. In de klok wordt het
volgende rijm gegoten:
Tot Outcarspels kerck behoor ick
Ick roep U tot Gods woort gelick
En verkondige U die vre bekwaem
Ende oock vreuchde U aengenaem
En oock droefheit in stede
Weest hiering verduldich meede
In 1862 wordt besloten om de Sint Maartenskerk een
ware gedaanteverwisseling te laten ondergaan. Er komt
een nieuw schip waarvan het dak doorloopt in het oor
spronkelijke dak. Hierdoor is er sprake van een pseudo-
basiliek. Er wordt door de bouwmeesters flink geruzied
over de nieuwe toren. Moet die nu met of zonder spits
worden uitgerust? Het eind van het liedje is dat in 1870,
na afwezigheid van 250 jaar toch weer een spits op de 42
meter hoge toren komt. Helemaal bovenop de torenspits
kijkt de haan uit over het dorp.
Echter, de koperen haan doet meer dan alleen rondkij
ken. In 1896 trekt hij onweerstaanbaar de bliksem aan en
opnieuw gaat de kerk in vlammen op. Na het herstel van
kerk en torenspits blijft deze het silhouet van het dorp
bepalen. In het kasboek van timmerman Klaas Kardinaal
uit 1910 vonden we dat de kerk in Oudkarspel op 19 ja
nuari 1910 raak geslagen is door de bliksem. In de daar
opvolgende maanden had Kardinaal flink wat klus aan
de reparatie van de toren.
De klok krijgt er in 1920 een minutenwijzer bij.
Het publiek, waaronder burgemees
ter H.H.Zwart, werd teruggedron
gen in verband met instortingsge
vaar. Even later, om vijf over zes,
was het zover. De spits kwam naar
beneden. Om tien voor half zeven
gaf de zware luidklok de strijd op.
De anders zo juichende stem klonk
gebarsten toen hij dwars door de
betonnen vloer naar beneden viel
en ondersteboven bleef hangen hal
verwege het bakstenen plafond van
de hal. Om half acht was het zover
dat men alleen nog de spuit hoefde
te richten op de smeulende massa in
de kerk. Slechts de muren stonden
nog overeind. Het vuur had over
wonnen.
Oktober 2010 43
Brand vormt de rode draad in de
geschiedenis van de Sint Maartens
kerk. Zo slaat in 1621 de bliksem
De troosteloze ruïne nadat het vuur zijn verwoestende werk had gedaan
Het waterkanon spuit recht in de brandende toren
