D e (reinver
Hingen
van
ooi°d
cfiarwoiMj
He
bind
Elk spoorhuis of wachthuis had een eigen nummer, beginnend in Den Helder.
Zo had het huis bij de overgang in Zijdewind destijds nummer 25 en bij de Oostkade in
't Waarland 26. Het station leek als twee druppels water op dat van Heerhugowaard.
De eerste spoorlijnen
In december 1824 werd het Noordhollandsch Kanaal tus
sen Amsterdam en Den Helder in gebruik genomen. Op
dat moment werd dat de belangrijkste verbinding van
de hoofdstad met de noordelijkste punt van Noord-Hol
land. De spoorlijn Amsterdam - Haarlem werd geopend
op 20 september 1839 en was daarmee de eerste Neder
landse spoorlijn. De treindienst vormde dan ook een di
recte concurrent voor de bestaande trekschuit. In de jaren
1842-1847 werd de spoorlijn verlengd naar Leiden - Den
Haag - Rotterdam. In de jaren daarna zouden nog vele
trajecten volgen.
De spoorlijn werd in fasen ge
opend. Allereerst kwam het
baanvak Den Helder-Alkmaar
tot stand. Door aansluiting op
de Alkmaar Packet, de boot
verbinding via het Noordhol-
landsch kanaal, ontstond al
een redelijk gestroomlijnde
reismogelijkheid naar Amsterdam. In de buurt van Am
sterdam kon niet snel genoeg worden begonnen met de
aanleg, vandaar dat de 'makkelijke stukken' eerst wer
den gedaan. Op 18 december 1865 werden Alkmaar en
Den Helder met elkaar verbonden. Op 1 mei 1867 kwam
het traject Alkmaar-Uitgeest tot stand, op 1 november
1869 uitgebreid naar Zaandam. Pas in mei en oktober
1878 konden de treinen doorrijden tot respectievelijk Wil
lemspoort en Oosterdok in Amsterdam. Helemaal onbe
reikbaar was de hoofdstad niet omdat er al een lijn was
aangelegd van Uitgeest naar Haarlem. Zo kon Amster
dam via die omweg toch per spoor worden bereikt.
Inleiding
Wanneer je langs de Laanderweg in Heerhugowaard bij
de Smuigel onder het spoorwegviaduct doorgaat, dan
zie je rechts een doorlopende weg met de naam: Stati
onslaan. Er is nu niets meer te zien maar ooit stond hier
het station Noord-Scharwoude. Op het Veilingterrein
in Noord-Scharwoude kon je niet echt spreken van een
station maar er bestond wel degelijk een NS aanduiding
Nsw-D, de aanduiding voor 'Dorp'. Alles is nu verdwe
nen maar aan de hand van oude foto's laten we de al
jaren verdwenen spoorverbinding weer een beetje herle
ven. Grote hulp hierbij waren de foto's die Karl Möller uit
Castricum beschikbaar stelde.
De lijn Amsterdam-Den Helder
Al in 1860 werd in een Koninklijk Besluit bekendgemaakt
dat aan ene G.Morel uit Parijs een concessie was verleend
voor de aanleg en exploitatie van een spoorlijn van Nieu-
wediep (Den Helder) via Alkmaar en de Zaanstreek naar
Amsterdam. Van verdere uitwerking van het plan kwam
niets terecht.
Minister Van Hall, die de spoorwegen in zijn ministerie
had, besloot dat de lijn echt noodzakelijk was. De belang
rijkste reden voor de aanleg van de lijn was eigenlijk de
bevoorrading van de marinehaven in Den Helder en het
vervoer van goederen zodra het Noordhollandsch Ka
naal in de wintermaanden dichtgevroren was. Plannen
voor een spoorlijn naar Den
Helder waren er al langer,
maar werden niet uitgevoerd
omdat de overbrugging van
het IJ bij Amsterdam te duur
geacht werd. De spoorlijn
werd uiteindelijk als onder
deel van de eerste staatsaan-
leg door de Staat aangelegd.
De verbinding werd echter,
in tegenstelling tot de andere
staatslijnen, niet geëxploiteerd
door Staatsspoorwegen, maar
door de HSM. Zo kwam de
concessie op 11 augustus 1863
in handen van de Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maatschap
pij.
Oktober 2010
Cor Oudendijk
De Stationslaan in vroeger dagen, om precies te zijn in 1943.
Het spoorhuisje, met het nummer 29a, staat er nog steeds.
24
