Wat was eigenlijk een brievengaarder? Jan Ignatius als kantoorhouder in het oude kantoor van Broek op Langedijk over. Doordat Broek in 1918 hoofdkantoor werd, kreeg deze plaats een directeur en verdween de brievengaarder later kantoorhouder genaamd) in dit dorp. Na de Tweede We reldoorlog verloor het hoofdkantoor van Broek haar status en werd er weer een kantoorhouder aangesteld. Dit werd eerst J.W.Doorn uit Den Helder, in 1950 opgevolgd door Hendrik van Leeuwen. Jan Ignatius, de kantoorhouder van Zuid-Scharwoude, volgde Van Leeuwen op en was daar mee de laatste lokettist van Broek. We weten intussen al dat de familie Greidanus de eerste postale jaren van Zuid-Scharwoude voor haar rekening nam. De al genoemde Jan Greidanus werd in 1903 opge volgd door Aris Kist, zoon van de kastelein van De Roode Leeuw. Na het overlijden van Kist in 1939 kwam Piet Sijm, afkomstig uit Hoorn, de taak van kantoorhouder op zich nemen. Tot 1963 bleef Sijm in functie, waarna Jan Ignatius hem opvolgde. Zoals bij Broek al vermeld, vertrok Jan in 1970 naar Broek waar hij Van Leeuwen opvolgde. In Noord-Scharwoude was veerschipper Pieter de Geus de eerste bestelhuishouder en later ook de eerste brievengaar der. Hij bleef dit doen tot zijn dood in 1885. Zijn weduwe N.de Geus-Klomp zette het werk voort tot 1902. Jan Joman kwam in dat jaar naar Noord-Scharwoude en werd de der de kantoorhouder. Toen Joman in 1923 naar Alkmaar ver trok, volgde Nic. Groot hem op. Groot overleed in 1946 en zou door zijn zoon Vok worden opgevolgd, maar die was nog wat te jong. Vandaar dat moeder Groot eerst de hon neurs waarnam. Tot aan de opheffing is Vok Groot kan toorhouder gebleven, waarna hij vertrok naar Limmen. Oudkarspel kreeg in 1869 een hulpkantoor ter vervan ging van het bestelhuis. Brievengaarder was op dat moment K.Kroon Azn. Een paar maanden later werd J.G.Biesen zijn opvolger, maar het werk werd al in 1871 door M.Kroon Czn overgenomen. Kroon hield het lang uit, hij bleef de functie vervullen tot 1900. Toen volgde A.C.Kroon Mzn, de latere burgemees ter, hem op. Per 1 juni 1913 werd Pieter Heertjes, voorma lig postbode, aangesteld als kantoorhouder. De eerste brievengaarders in Langedijk In Broek is de eerste brievengaarder vooralsnog niet bekend. Op 1 oktober 1870 zou J. Bouwens worden aangesteld, maar om onduidelijke redenen aanvaardde hij die functie niet. Waarneemster werd mevr. Bakker-Müller voor twee maanden. Toen werd hoofdonderwijzer Jan van Amstel de brieven gaarder. Hij werd in 1880 opgevolgd door D.Kool, die op zijn beurt in 1884 Arie Dekker als opvolger kreeg. Diens dochter Anna nam het kantoor in 1889 Pieter Heertjes was van 1913 tot 1946 kantoorhouder van Oudkarspel. De gebruikelijke bedrijfskleding bestond vaak uit een grijze stofjas. Dit was gebaseerd op de ideeën van de Engelsman Row land Hill. In Nederland echter beschouwde men de post nog min of meer als een fiscale instelling en niet ten dienste staand van het algemeen. Toch leidde het voorbeeld van de Engelse Posterijen tot het aannemen van de Postwet in 1850. Het aantal postkantoren steeg onder invloed hiervan naar 120, hoofdzakelijk in de grotere plaatsen. Op het platteland werden zogenaamde bestelhuizen gevestigd. We kunnen dit nog steeds beter zien als een soort ontvangstpunt van brieven die meestal nog werden aangevoerd door de beurt schipper. Betaling gebeurde nog steeds bij aflevering. Met de invoering van de postzegel in 1852 verdween dit gebruik. Hulpkantoor en brievengaarder Zoals we al konden lezen over de familie Greidanus, was de brievengaarder verplicht om een kantoor in te richten in een afzonderlijk ingericht vertrek dat inwendig niet voor huis genoten of vreemden toegankelijk was. Een gat in het schot tussen de winkel en het voorkamertje diende als loketje. Het grappige is wel dat wanneer de brievengaarder verhuisde of werd opgevolgd, het postkantoor vaak meever huisde. Zo kon het voorkomen dat in betrekkelijk korte tijd meerdere panden in een dorp als post kantoor dienst deden. Op oude foto's is het kantoor vaak te herkennen aan een rechthoekig schild met midden boven een halfronde uitstulping. Oktober 2009 27

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Van Otterplaat tot Groenveldsweid - Langedijk | 2009 | | pagina 28