in 184
egelmgen en verorc
leningen
Jan IJff
Inleiding
Er wordt in deze tijd nogal eens gemopperd over alle re
gelingen en verordeningen die van bovenaf worden opge
legd. Denk maar niet dat dit vroeger beter was. Een voor
beeld hiervan volgt hierna.
betrapt, kostte het f 3,-. Ook moesten de bovengenoemde
heren hun zaak sluiten om 's avonds 11 uur. Een overtre
ding kostte ook f 3,- en bij herhaling moest zelfs f 12,- wor
den betaald.
Het organiseren van vermakelijkheden, zoals kolf- en
Burgemeester Kroon was het
goed zat. Het was in het jaar
1841 toen dit gebeurde. Er wa
ren zoveel klachten vanuit het
dorp Noord-Scharwoude bij
hem binnengekomen, dat hij
besloot tezamen met de raad
daar wat aan te doen. Het waren
vaak maar kleinigheden, maar
als er tegen deze kleinigheden
geen regeling of verbod bestaat,
doet ook een burgemeester daar
niets tegen. Hij besloot om de
raad voor te stellen een aantal
nieuwe verordeningen en re
gelingen in te stellen om, zoals
het staat omschreven: 'ruzies en
twisten' te voorkomen.
Als gevolg van
Onderhoud
Iedereen schrobde de straatweg en haalde het gras uit de
stenen, veegde de dorre bladeren weg enzovoort. Als ie
dereen dat doet, gaat het wel goed, maar ook vroeger wa
ren er dwarsliggers. Zo werd door een verordening nu ie
dereen gedwongen om dit, als het bij bekkenslag (door de
dorpsomroeper) werd bekendgemaakt, allen gelijktijdig te
doen. Wie het vertikte, kreeg een boete van 60 cent. Nu
lijkt een boete van 60 cent in onze tijd weinig, maar het was
in die tijd heel wat. Ter vergelijking: vijf sigaren kostten
toen tien cent of minder.
Ongeveer hetzelfde was van toepassing op de sloten. De
bewoners werden verplicht om de sloten en vaarten op
voldoende breedte en diepte te houden en te ontdoen van
kroos en waterplanten. De straf bij nalatigheid hiervan
was 50 cent.
Overlast
Bij de herbergiers en de tappers was er blijkbaar ook vaak
wat mis. Er waren in die tijd nogal wat kleine slijterijtjes
waar wel eens wat gebeurde. Het werd hen verboden om
hun huizen te lenen aan personen die daar zouden gaan
kaartspelen, met dobbelstenen spelen of teerlingen (een
soort dobbelsteen) werpen. Wie deze verordening over
trad, kon rekenen op een boete van f 1,50. De herbergiers,
tappers en ook de winkeliers mochten tijdens de gods
dienstuitoefening geen drank tappen. Verder mochten ze
ook niet laten kolven of kegelen. Wie daarop toch werd
het kaartspelen of dobbelen ontstond nogal eens ruzie
biljartwedstrijden moest worden aangevraagd. Ook het
houden van harddraverijen, die in vroeger jaren op 't
Wegje (later Spoorstraat) werden gehouden, moest men
aanvragen. Bij het negeren van dit gebod moest f 6,- door
de organisator worden betaald.
Op biddagen en -uren of soortgelijke godsdienstige plech
tigheden waarop sluiting van de herbergen was bevolen,
mocht de herbergier aan niemand verversingen verkopen.
Dit was met uitzondering van personen die kennelijk op
doorreis waren, mits ze zich niet luidruchtig vermaakten.
Op een dorp kende iedereen elkaar. Iemand die op door
reis was, dus een vreemde op het dorp, werd direct als
zodanig herkend. Uitkijken voor de herbergier, want een
overtreding kostte hem hiervoor f 12,-.
Dieren en vee
Het was wel een heel andere wereld waarin de Noord-
Scharwouders toen leefden. Uit al de verordeningen en re
gelingen blijkt dat het een echte boerenstreek was waarin
we het Noord-Scharwoude van heden niet terugvinden.
Zo was blijkbaar loslopend vee een veel en vervelend
voorkomend gebeuren. Hiervoor was een dorpsschutter
aangesteld. Denk nu niet dat dit vee door hem werd ge
schoten, nee, het werd juist door hem beschut, dus in een
groot zogenaamd schuthok. Wie zijn vee dan terug wilde
hebben, moest een soort losgeld betalen. De tarieven hier
voor waren als volgt vastgesteld:
22
Oktober 2009
