Het lager onderwijs in Oudkarspel
Klassenfoto uit 1931
"Maar bij ons is er nooit eens een Koningin komen kijken,
dat deden Koninginnen toen nog niet, met heel hun Ko
ninklijke aanhang, zich op hun verjaardag amuseren met
het gewone volksvermaak."
De loopafstand van huis tot huis werd tijdens hun school
jaren meestal druk met elkaar pratend afgelegd. Ook wel
heen en terug omdat het onderwerp nog niet helemaal
afgehandeld was, zodat degene die het eten klaar had en
op een van de twee stond te wachten en net dacht, 'juist
daar is ze', de twee zich weer rustig zag omdraaien en het
gesprek vervolgen, dit bij thuiskomst uitleggend als: "Ja,
we waren nog niet klaar".
Ach, die dierbare tijd van de schoolbanken, tweezits-
schoolbanken, met een inkt
pot midden in het tafelblad,
met een richeltje voor potlood
en kroontjespen en een inkt
lap in het kastje er onder waar
ook nog een boek in kon.
Als er klompen werden ge
dragen, werden die in klom
penbakjes gezet, 's winters
waren ze zo handig bij het
maken van een glijbaan, met
schoenen mocht je nooit op
een dergelijke baan komen,
want dan werd hij stroef.
klas vier, Meester de Ruyter had de meisjes
van vier en heel de klas vijf. Meester Van
den Abeele had klas zes en soms zeven.
Dan was er nog een lokaal voor lichamelij
ke opvoeding en een voor handenarbeid.
Dat was voor de jongens en de meisjes
verschillend. Juffrouw Bossen was voor
de meisjes, die had een handwerkakte.
Er werd gezongen met vioolspel van de
onderwijzers.
Vóór het binnenkomen 's morgens om ne
gen uur, als de bel was gegaan, werden er
rijen gevormd altijd op dezelfde plaats. Zo
ging de leerling in de rij naar binnen en
ging naar zijn plaats in een van de klassen.
Ja, juffrouw Bossen las tijdens de hand
werkles voor uit bijvoorbeeld Selma Lager-
löf. De verjaardag werd ook van juffrouw
Bossen gevierd, zo ook natuurlijk die van
de andere onderwijzers, meester Van den
Abeele kon bij zijn verjaardag zo prachtig
verhalen vertellen over bijvoorbeeld de ijsbeer, dat maakte
diepe indruk. En dan was er ook wel eens de toverlan
taarn!
Ook de verjaardag van de leerlingen werd natuurlijk ge
vierd met het verplicht trakteren, volgens het lied van de
kinderklas van Jacob Hamel in die tijd: "Jarig Jetje moest
trakteren, alle kinderen van de klas, ze had ook iets mee
genomen, waar ze zelf zo dol op was, ulevellen bracht ze
mee, ieder kreeg er minstens twee."
Niemand wist natuurlijk toen waar het woord ulevel van
daan kwam, hoewel het toen ook al in Van Dale stond,
zijnde afkomstig uit de Italiaanse keuken als Ulivello, ge
suikerd olijfje.
Oktober 2008 51
De school
De school had vier lesloka
len, juist genoeg voor vier
leerkrachten. Juffrouw Bos
sen had klas één en twee, Juf
frouw van Herwerden had
klas drie en de jongens van
Klassenfoto uit 1933
