Onze dorpen vroeger
De aquarel door J.Otto gemaakt in 1836. Links het huisje van Abraham Balder en rechts dat van Jan Zwart.
We kijken in noordelijke richting naar de brug bij de latere Broeker Veiling
Wat ook de uitbreiding van de dorpen tegenhield, was
de betrekkelijk smalle strook grond langs de dijk waarop
woningen konden worden gebouwd.
Een oplossing was om een brug te bouwen over de Voor
burggracht, waarna op het aangrenzende land kon wor
den gebouwd. Hierdoor ontstond de volksuitdrukking:
Die weunt op een oiland.
Een beeld van een stukje Broek in 1836
Hoe de Langedijker dorpen er vroeger uitzagen, dus vóór
het fotografietijdperk, is veelal een raadsel. Maar zo af en
toe duikt er een klein stukje van die oude dorpen op. On
langs kwam de Stichting Langedijker Verleden in het be
zit van een tekening. Een aquarel (opgeplakt op behang)
met daarop een paar huizen, geschilderd in een ietwat
naïeve stijl door J.Otto in 1836. De familie Otto was een
schildersfamilie. Veel huisschilders bleken ook vaak lang
niet onverdienstelijke amateur- kunstschilders te zijn.
Gelukkig wist de schenker, de heer Schoenmaker, waar
de bewuste plek zich ooit bevond. De houten huisjes met
stenen voormuur stonden aan de zuidzijde van de Bak-
kersbrug, daar waar later KW (en later schildersbedrijf
Den Hartigh) stond. Nu liggen voor het stuk plannen om
appartementen op Dorpsstraat 96 voor beschermd wo-
nen te gaan bouwen. Misschien is het plaatsen van deze
oude prent nog een bron van inspiratie voor de architect.
Aan de hand van de eerste kadastrale kaart kon worden
vastgesteld dat in het linkse huisje dat het dichtste bij de
weg stond, de schipper Abraham Balder woonde. Als ei
genaar van het rechtse huis staat Jan Zwart te boek.
Eerst in 1818 verkreeg Broek een gemeentewapen be
staande uit een ruim halfwind zeilend scheepje, geplaatst
op een schild. Dit in tegenstelling tot de andere dorpen
die allen een leeuw in hun wapen hebben.
Broek bezit wel het oudste gebouw van de Langedijk, na
melijk de Nederlands Hervormde kerk. Niet de gehele
kerk, want die is al vele malen verbouwd, maar wel ge
deelten ervan stammen uit midden 1500. De klok die in
de toren hangt, heeft een randschrift MCCCCCIII Sanc-
tus Pontianus, vocor Gerhardus de Wouwe fecit anno
Domine 1504. Deze klok werd geroofd door de Duitsers
in de bezettingstijd 1940-1945 maar is zoals vele klokken
weer teruggevonden in het IJsselmeer en in 1946 weer in
de toren geplaatst.
In 1793, en wel op 10 april, werd Broek getroffen door een
grote brand. Hierbij werden 42 huizen en het raadhuis in
de as gelegd.
Oktober 2008
27
