nze doorpen vroeger ]an IJff Inleiding Een vraag die bij ieder van ons wel eens op zal komen is: hoe zag het dorp waar wij nu wonen er vroeger uit? Naar veel dingen moeten we raden want de gegevens zijn schaars. Foto's maken zou nog geruime tijd duren. We moeten het doen met een enkele tekening die soms werd gemaakt door een rondtrekkende tekenaar, zoals De Winter, Stellingwerf of Tavenier. Maar dan beperkte het zich vaak tot een afbeelding van de kerk of het raad huis of een ander bekend gebouw. Een echt dorpsbeeld is hieruit moeilijk te reconstrueren. Terug in de tijd Wie tegenwoordig in een riante woning woont aan de Dorpsstraat of in een nieuwbouwwijk met een prima geasfalteerde weg en brede trottoirs, kan zich moeilijk verplaatsen naar het jaar 1415. De oudste en enigszins betrouwbare gegevens stammen uit dat jaar. De Lange- dijker dorpen worden zo één voor één bekeken. Broek c/:/)/,ja De gemeente Broek op Langedijk in 1869 In het bewuste jaar had Broek ongeveer 400 inwoners en stonden er 58 haardsteden, zoals die toen werden ge noemd. Een straatweg was er niet, nee, dat beperkte zich tot een kleipad. Geen auto's, geen fietsen, geen straatver lichting, geen waterleiding, geen elektra of gas. Dat zou nog ongeveer vijfhonderd jaar duren. Het is bijna niet voor te stellen. Voor verwarming was men aangewezen op de open haard. De bevolking leefde mee met de natuur, dus met het op komen en ondergaan van de zon. De veeteelt was in die tijd de bestaansbron. Op het lage drassige land kon men wel vee houden. De landbouw en de akkertjes stammen uit latere tijden. Het snelste en beste vervoermiddel was het paard en de daarbij behorende wagen. Veel meer was men echter in gesteld op het vervoer per schuit, dus over het water. Dat was er genoeg, want aan weerszijden van de Langedijk was er een goed bevaarbare sloot. Aan de westzijde was dit de Voorburggracht en aan de oostzijde van de dijk de Achter burggracht. Deze waren ontstaan bij de aanleg van de dijk. De woningen waren erg sober en bestonden uit veel hout en paalwerk, terwijl de dakbedekking uit riet bestond. De oppervlakte van Broek beslaat 460 HA en is samen gesteld uit, ten oosten van de dijk, alluvisch zand en ten westen uit zeeklei. Alluvisch zand is aangespoelde en aangeslibde grond. Ten oosten van de Lan- gedijk bevond zich het grote meer 'De Waert', dat veel later werd drooggelegd. Vaak vielen er stukken land droog zo tegen de Lan- gedijk aan. Deze ging men omdijken en zo ontstonden de zoge naamde Koogpolders. Blijkbaar was het niet zo aantrekkelijk om in een Langedijker dorp te gaan wonen, gezien de geringe groei van de dorpen. Zoals ver meld was dit in 1415 voor Broek 400 inwo ners. In het jaar 1840, dus ruim vierhonderd jaar later, was dit ge groeid tot 612. Een heel kleine groei van ruim 200 inwoners. In latere jaren groeide het inwonertal wat sneller tot een aantal van 1008 in het jaar 1882. Iets eerder, namelijk 1870 werd er een volkstelling gehouden. Daardoor ko men we er ook achter hoe de samenstelling van de be volking was. Er woonden toen 635 Nederlands Hervormden, 230 Christelijk Gereformeerden, 49 Doopsgezinden, 12 Rooms Katholieken en 2 Oud Roomsen. 26 Oktober 2008 .Sptvntrjf St/Wlt (fttft'flY H'tiJ Ptfl ai I\d,Ü /ftk X" unit. D i lJ C V 1,1 I r I I eis f kifji Myhs, r -'1)11

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Van Otterplaat tot Groenveldsweid - Langedijk | 2008 | | pagina 27