Moer en dochter" Een van de eerste sluizen was die van de Banne Noord- Scharwou, gebouwd in 1630. Hier waren ook de omlig gende dorpen van afhankelijk en deze betaalden dan ook mee aan het onderhoud van de sluis. Toen deze sluis in het midden van de 17e eeuw opnieuw toe was aan een grondige renovatie, begon men in Broek op Langedijk te morren. Men wilde een eigen sluis. Er werd nog wel meebetaald in 1746 aan de reparatie van de sluis in Noord-Scharwoude maar men vroeg tegelijkertijd een vergunning aan bij de Staten van Holland. Noord- Scharwoude protesteerde natuurlijk want men zag een belangrijk deel van de inkomsten verdwijnen maar dit mocht niet baten; de vergunning werd toe gekend en in 1769 kon de sluis in Broek geopend wor den. Deze opening was een groots en regionaal gebeu ren. Gravin Adriana Petro- nella van Nassau verrichtte de openingshandeling. De sluis mat 13 bij 4 meter. Dat is voor de huidige begrippen niet groot maar in die tijd betekende dit een technisch hoogstandje. Het gehele ach terland tot aan Warmenhuizen kon nu via deze sluis pro ducten transporteren naar Alkmaar en Amsterdam. De sluis in Broek op Langedijk had een breedte van 3.25 mtr en was 13.60 mtr lang. (lengte tussen de deuren). De tjalk werd het meest gebruikt. Dit schip werd ook wel damschuit genoemd en had een afmeting van 48 voet lang en 11 voet breed. Het laadver mogen was rond 19 ton. In 1876 werd de sluis in Broek grondig gerestaureerd; de toen nog vier houten sluisdeuren werden vervangen nadat de sluis geheel drooggezet was door middel van een afdamming. Na verloop van tijd werd de sluis te klein, met name omdat het aantal schepen dat gelijkertijd geschut kon worden nogal beperkt was. Erg lange wachttijden waren het gevolg en stilliggen betekende voor een tuinder inkomstenderving. In 1882 werd daarom een kolk aangebouwd. Deze kolk bestond uit een groot extra gedeelte aan de noordkant, voorzien van extra deuren. Nu konden er ook grotere schepen geschut worden en weldra werden dan ook grotere schepen gebouwd. Direct daarna, op 16 april 1883, wordt een openbare aan besteding gedaan op het gemeentehuis van Broek op Langedijk tot het bouwen van een nieuwe sluiswachters woning. Deze aanbesteding wordt gegund aan Arie de Bree voor f 1.940,- Dat huis staat er nog steeds en heeft nu het adres: Havenplein 12. Ook wordt er enkele jaren nadien een extra stuk aange bouwd ten noorden van dit huis, bestemd voor de armen zorg; werkverschaffing door middel van het maken van rieten manden. De motor deed zijn intrede. Houten schepen werden langzamerhand vervangen door stalen schepen. Een damschuit in de sluis bij Broek op Langedijk; het roer moest er soms af om de sluis te kunnen sluiten Oktober 2006 Over deze gravin is nog wel wat te vertellen. Adriana Petro- nella van der Does (1703-1770) trouw-de met Willem Adri- aan Rijksgraaf van Nassau, de heer van Bergen (Noord Holland). Hij was een man uit een rijke familie met veel aanzien, net als Adriana zelf. Adriana was echter krank zinnig. Uit het testament van haar echtgenoot blijkt dat zij "zedert veele jaaren was geraekt in het ver-stand, en wel zodanig, dat er geene hoope overschiet, dat deselve ooit wederom tot goed gebruyk van haar verstand en zinnen zal werden herstelt.". Ook hun oudste zoon Willem Lode- wijk is krankzinnig maar hij vervult eveneens de functie van heer van Bergen. In en rond Alkmaar wordt hij dan ook "de gekke Nassau" genoemd. Of is het Adriana Petro- nella van Nassau, geboren 21 febr 1757 in Bergen, dochter van Hester van Foreest en Wigbold Adriaan van Nassau - Woudenberg.?De meest waarschijnlijke is no. 1 omdat bij deze haar man genoemd wordt als dijkgraaf van het Geest- merambacht, evenals haar zoon De Amsterdamse voet was de meeteenheid in de scheeps bouw en mat 283 mm. De schuiten waren dus 48 keer 283 mm 13.58 mtr lang, en pasten dus krap tussen de deuren in Broek en de breedte ,11 keer 283 mm 3.11mtr. en kon qua breedte dus precies door de sluis in Alkmaar. 21

Tijdschriften Regionaal Archief Alkmaar

Van Otterplaat tot Groenveldsweid - Langedijk | 2006 | | pagina 22