M eester D
ULO in
emnondj
van d
cJriairwoTLidj
lie
TUL
OOlfdJ
door C.Dullemond
Inleiding
Mijn vader, C.A.A. (Cornelis Arie Adriaan) Dullemond
(*1904-+1984), was als leerkracht en hoofd verbonden aan
de openbare ULO (MAVO)-school te Noord-Scharwoude
van 1934 tot 1969.
In het najaar van 1934 vertrok het gezin Dullemond uit
Zwammerdam om neer te strijken aan het eind van de
Oosterstraat te Noord-Scharwoude: vader, moeder en vier
kinderen, allen jongens: Henk (mijn oudere broer, 1928),
Kees (ikzelf, 1931), Gijs (1933) en Jan (1934). Jan was een
pasgeboren baby die in een rieten reismandje de verhui
zing meemaakte. Het huis van het twee-onder-één-kap
type staat er nog steeds (Oosterstraat 68). We waren de
directe buren van de familie Moraal. Nadat we de eerste
dag in ons huis uit bed kwamen liet moeder ons een pril
ligusterhaagje in de voortuin zien. Volgens haar hadden
de kaboutertjes dat 's nachts aangelegd! In het huis is mijn
enige zus (Ank, 1935) geboren.
zijn onderwijzersakte haalde weet ik niet, maar zijn eer
ste betrekking als onderwijzer had hij in Bodegraven. Hij
trouwde in 1927 een klasgenote van de lagere school, Jaan
(Adriana Marrigje) Slingerland, na een verlovingstijd van
5 jaar; het was gebruikelijk om pas te trouwen als je een
redelijk vast inkomen had.
Het begin
Vader was geboren in 1904 in Hekendorp, een klein dorp
gelegen aan de Hollandse IJssel tussen Haastrecht en
Oudewater. Een prachtige, zeer schilderachtige omge
ving; een natuurlijke geboorteplaats van overleveringen.
Wat verlustigden we ons als kinderen aan de verhalen die
daar de ronde deden. Vader kon ze goed vertellen. Hij
diste ze op school op als beloning voor geleverde pres
taties. Eén van die verhalen waarin hij zelf als klein kind
een hoofdrol vervulde was jaren later in een soort geschie
denisboek van de streek te lezen. Veel is verloren gegaan
door het achteloos weggooien van een manuscript voor
een jongensroman. En we hadden de verhalen allemaal
uit vaders mond moeten optekenen toen we volwassen
waren geworden. Dat is nauwelijks gebeurd. Jammer!
A. M. Slingerland op 18-jarige leeftijd (foto coll.C.Dullemond)
Hekendorp heette vroeger Goejanverwellesluis, welbe
kend door een prachtige schoolplaat in de klas waarop te
zien was hoe in de 18e eeuw Prinses Wilhelmina, dochter
van de Pruisische keurvorst en echtgenote van stadhou
der Willem V aangehouden werd. De columnist Heldring
schreef eens een essay met als titel: "Goejanverwellesluis:
onze Bastille" 1. Hij beschouwde die gebeurtenis als een
keerpunt in onze vaderlandse geschiedenis. In het sluis-
huis dat op de plaat te zien was, hebben mijn grootouders
van 1914 tot 1926 gewoond. Grootvader Dullemond of
één van zijn zoons schutte de boten en de beloning daar
voor werd in een klomp aan een hengel gedeponeerd. Als
jongen heeft vader menige schuit naar de Wiericke of de
Hollandse IJssel gesluisd. Ook daar beleefde hij avontu
ren.
Op zijn verzoek mocht vader doorleren en bezocht hij
de normaalschool of "burgerschool" te Gouda. Waar hij
Twee van hun kinderen werden in Bodegraven geboren.
In 1932 verhuisde het gezin naar Zwammerdam waar
vader hoofd werd van een openbare lagere school die
slechts over één lokaal beschikte. Alle zes klassen kregen
in dat ene lokaal onderwijs dat verzorgd werd door het
schoolhoofd en een onderwijzeres. Zwammerdam is een
klein stadje, zo klein dat ze er volgens Hofland zelfs op
het station Alphen aan de Rijn, zeven kilometer verderop,
nog nooit van gehoord hadden 2. Het was voor de oor
log ook arm; vader organiseerde dan ook evenementen
zoals een bootreis langs de Oude Rijn waaraan de armste
kinderen gratis konden deelnemen. Een uitvoering van
de kinderoperette "De Prins van Sind", onder zijn leiding,
had kennelijk grote indruk gemaakt, want toen een aan
tal jaren geleden in Zwammerdam een schoolreünie werd
georganiseerd werden enkele scènes daaruit opnieuw op
gevoerd door de kinderen van toen die nu op hoge leeftijd
optraden als kabouters!
Oktober 2005
35
