De boerderijen van Roskam en De Wit aan de Laanweg.
De eerste eigenaar van de kavels aan de Laanweg was
Nanning van Foreest (1578-1688), een telg uit een belang
rijk Alkmaars regentengeslacht. Zoals in die tijd gewoon
was, grossierde hij in regentenbaantjes. Zo zat hij in de
vroedschap van Alkmaar, was rentmeester van het Hoog
heemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kenne-
merland en West-Friesland,
rentmeester van de Heer-
hugowaard, hoofdingeland
van de Schermer en reken
meester der Domeinen van
Holland en West-Friesland.
Nanning van Foreest was
samen met Floris van Tey-
lingen de initiatiefnemer
tot de inpoldering van de
Heerhugowaard en was
zelf een van de grootste
grondbezitters in die pol
der. Aan de zuidzijde van
de Laanweg, tegen de ring
dijk aan, werd een boerderij
gebouwd. Wanneer is onbe
kend. Op de kaart van Uit
waterende Sluizen uit 1680
zien we hier een boerderij
ingetekend. De boerderij is
dus ergens tussen 1631 en
1680 gebouwd. Het is een
aantrekkelijke plaats zo
dicht bij de brug naar Oud
karspel. In de belastinglijst
van 1655 wordt 'het Huijs
van Roskam', genoemd, wel
ke wordt aangeslagen voor
maar liefst dertig stuivers, hetgeen wijst op een zeer rijke
boerenplaats. Ter vergelijking: 'het Huijs van Harck Pie-
terszn ofte Pannekeet' wordt met tien stuivers belast. Waar
deze huizen stonden en wie de bewoners waren, wordt in
deze 'verponding' (is belasting) van 1655 niet genoemd.
De naam Pannekeet wijst echter op een boerderij nabij de
Hasselaarsweg. Het 'Huijs van Roskam', kan de boerderij
aan de Laanweg zijn. Of Roskam de bewoner of eigenaar
is, kunnen we hieruit niet goed afleiden. Wel mogen we
aannemen dat 'Roskam' dus een familienaam is. Ik ga er
van uit dat Roskam vrijwel zeker de eigenaar van dit huis
is en wel om de volgende reden. Als ik de gehele verpon-
ding van 1655 doorneem, kom ik veel namen tegen van
regenten die in 1631 grond kregen in de Heerhugowaard.
Van die eerste gronduitgifte in de nieuwe polder zijn alle
namen bekend. Nanning van Foreest kreeg de volgende
percelen in eigendom: C50, C51, E5, E6, E40 en E41. De
boerderij aan de Laanweg stond op perceel C51. In de
belastinglijst van 1655 komt de naam van Nanning van
Foreest slechts één keer voor als 'Rekenmeester Foreest'
eigenaar van de percelen E40 en E41. Dit duidt erop dat
Nanning de percelen E5/6 en C50/51 tussen 1631 en 1655
van de hand heeft gedaan, of dat er op die kavels nog geen
huizen of boerderijen stonden. In dat laatste geval moet
het genoemde 'Huijs van Roskam' ergens anders hebben
gestaan, wat ik niet aannemelijk acht, gezien de gegevens
uit de verpondingen van latere jaren.
Links is hier de oude Roskambrug nog te zien. De voorbereidingen voor de bouw van de
Roskamsluis zijn hier al begonnen. Het nieuwe huis, op de plaats van de Roskamboerderij,
is al gesloopt. Op de achtergrond Het Waardje.
De volgende verponding die we in het archief tegenko
men is die van 1730. Daarin staat vermeld: "De Herbergh in
de hoek tegen de Laenwegh aen de Zuijdzijde bij de Oudkarspel
ler of Amerswielder Brugh'. De kaart van 1680 bewijst dat er
toen zeker een boerderij aan de Laanweg stond. Gezien
de beschreven plaatsbepaling in de verponding van 1730
moet de herberg aan de Laanweg die boerderij zijn. De
brug over de ringvaart werd toen nog de Oudkarspeller
of Amerswielder brug genoemd. Drie jaar later, in 1733 is
er wederom een verponding. Daarin lezen we: 'Een huys
aen het westend van de zuydzijde van de Laenwegh weleer een
herbergh nu een boere woningh toebehorende Pieter Roskam'.
De naam Roskam is eind jaren dertig, met de verbreding
van de ringvaart, overgegaan op de huidige brug en sluis
die daar nu zuidelijk van de Spoorstraat liggen. De oor
sprong van de naam Roskam moeten we zoeken in de
oudste boerderij die aan de Laanweg in de Heerhugo-
waard heeft gelegen. Vanaf de inpoldering van de Heer-
hugowaard in 1631 behoort het meest westelijke deel van
de Laanweg tot Langedijk en dus ook de boerderijen die
daar hebben gestaan.
40
Oktober 2004
